3– laboratoriya ishi

3.1 – rasm. Laboratoriya modelining kinematik sxemasi
Burilish platformasiga 2, posangi 7 oʻrnatilgan va ilgak qulochini oʻzgartiruvchi 8 hamda yuk koʻtaruvchi 9 Chigʻirlar, burish mexanizmi 10 joylashtirilgan. Minorani yuqorigi qismi bir tomoniga sharnirli qilib yoʻnaltiruvchi blokli ravok-kashak (konsol-rasper) 11 ikkinchi qarama-qarshi tomoniga strela 12 va boshqaruv kabinasi 13 oʻrnatilgan (3.1-rasm).
Minorali kranlarning asosiy oʻlchamlari jumlasiga:
- kranning eng yuqori koʻtaruvchanligi,
- ilgakning qulochi - strelaning vertikal aylanish oʻqi bilan kran koʻtarilayotgan yukning vertikal oʻqi orasidagi masofa, m,
- ilgakning koʻtarish balandligi - kran harakatlanadigan rels kallagidan ilgakning eng katta koʻtarilish balandligi, m,
- yukning koʻtarilish (tushish) tezligi, m/min,
- yukning vertikal siljish tezligi, m/min,
- kranning harakatlantirish tezligi - vaqt birligi ichida kran bosib oʻtgan yoʻlning uzunligi, m/min.


Ishni bajarish tartibi

1. Xavfsizlik texnikasi qoidalari bilan tanishiladi.

2. Nazariy ma’lumot bilan tanishiladi.
3.Minorali kran qurilmasi va mexanizmlar kinematik sxemalari hamda ishlash tartiblari oʻrganiladi.
4. Laboratoriya mudiri yoki oʻqituvchining bevosita nazorati ostida minorali kran trenajeri ishlatib koʻriladi.
5. Bir metrli metall chizgʻich va soatlardan foydalanib, strelami va ilgak osmasining bir metr balandlikka koʻtarilish vaqti oʻlchanadi va quyidagi formuladan, yukni va strelani koʻtarilish tezligi aniqlanadi:

V m/min

bu yerda: 1 - strela va ilgak osmasining 1 m balandlikka koʻtarilgandagi vaqti, min.
6. Soat yoki sekundomerdan foydalanib, strelani chorak marta aylanish vaqtini aniqlab.
rad/sek
Ushbu formuladan strelani burchak tezligi topiladi:
bundagi  - minorali kran trenajeri strelasini chorak marta aylanishiga ketgan vaqt, sek.
7. Kran harakatlanadigan yoʻlda 1 m. lik masofa belgilanadi va shu masofani kran qancha vaqtda bosib oʻtishi aniqlanadi. Quyidagi formuladan foydalanib, kranni harakatlanish tezligi xisoblanadi:
.
8. Kranni yuk koʻtarish balandligi ,qulochi, bazasi, kolleyasi va boshqa oʻlchamlarini 3.1 –jadvalga kiritamiz.
Koʻrsatkichlar jadvali
3.1-jadval

№