3 i-bob. Korxonalarning ishlab chiqarish xarajatlari va ularni pasaytirishning nazariy asoslari

2.1-rasm. O’zbekistonda 2001-2012 yillarda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning YaIM dagi ulushi, (foizda)

Manba: www.stat.uz

Amalga oshirilgan chora-tadbirlar natijasida kichik biznes subyektlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 2009 yilda 50 foizdan oshdi. Holbuki, 2000 yilda bu ko’rsatkich 31 foizni tashkil etgan edi. Bunday natija birinchi navbatda kichik

biznes va xususiy tadbirkorlik davlat tomonidan doimiy qo’llab-quvvatlanayotgani samarasidir (2.1-rasm).

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatining kengayishi iqtisodiyotning boshqa soha va tarmoqlari ishlab chiqarish hajmidagi salmog’ining oshishi orqali ham namoyon bo’ldi. Xususan, mazkur sohaning sanoat mahsulotlari ishlab chiqarishdagi ulushi 2008 yildagi 13,9 foizdan 2009 yilda 16,9 foizga, qishloq xo’jaligida tegishli ravishda 97,8 foizdan 97,9 foizga, asosiy kapitalga investisiyalar hajmida – 23,1 foizdan 23,7 foizga, pullik xizmat ko’rsatish hajmida – 48,5 foizdan 48,7 foizga, eksport hajmida – 12,4 foizdan 14,6 foizga qadar oshdi (1.1-jadval).

Mamlakatimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning bu qadar jadal rivojlanishida eng avvalo mazkur soha uchun belgilanayotgan soliq imtiyozlari yetarli darajadagi rag’batlantiruvchi rol o’ynayotganligi hisoblanadi. Jumladan, bu borada 2009 yilda kichik sanoat korxonalari uchun yagona soliq to’lovi 8 foizdan 7 foizga pasaytirildi, yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun esa qayd etilgan soliq miqdori o’rtacha 1,3 barobar kamaytirildi (2.1-rasm).

2.1-jadval.

O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiyot asosiy tarmoqlarida ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmidagi ulushi, foizda

(1 yanvar xolatiga)