3. Elektr apparatlarining nazariy asoslari

EDK xarakatining yo’nalishi

.  

I

1

 toki bilan 

dL

1

 

elementiga ta’sir etuvchi 

EDK yo’nalishini topamiz (3.3.1.b-rasm) 

B

2

  induktsiyasining chizig’i 

I

2

 

 toki bilan 

xosil qilingan 

r

 radiusli aylana bo’lib, 

l

2

 ga perpendikulyar tekislikda yotadi.  

dF

1

    kuch  yo’nalishi  chap  qo’l  qoidasi  bo’yicha  aniqlanadi  va  3.3.2.b- 

rasmida  ko’rsatilgan.  Barcha  o’tkazgichlar  bitta  tekislikda  yotganidagi  masala 

uchun  o’tkazgichga  ta’sir  etuvchi  natijaviy  miqdor  induktsiyasi  doim  ana  shu  

tekislikka perpendikulyardir. Xuddi shu tekislikda kuch  xam xarakat qiladi. 

 

 Paralel  o’tkazgichlar  o’rtasida  xarakatlanadigan  kuch  yo’nalishini  ko’rib 

chiqamiz  (3.3.2.a-rasm) 

I

1

  toki  bilan  1  o’tkazgich  o’tkazgich  2    joylashgan  joyda 

B

1

  induktsiyasini xosil qiladi. Chap qo’l qoidasi bo’yicha (3.3.2,b- rasm) 

F

1

 kuch 

yo’nalishini aniqlaymiz. Shu qatorda o’tkazgich 2 xosil qiladigan maydon bilan 

I

2

 

tokining o’zaro xarakatini inobatga olish shart emas.  

.

2

1

x

M

i

i

x

W

P













---

  Agar  EDK  energetik  balans  uslubi  bilan  aniqlansa,  kuch  yo’nalishi  quyidagicha 

topiladi.  Kuchning  ijobiy  yo’nalishiga  (1.3)  ko’ra   

dw/dx>0

  tizimining  quvvatini 

o’sishi to’g’ri keladi. Shunday qilib, tokni o’tkazish qismlariga ta’sir etuvchi kuch 

tizimning elektrmagnit quvvatini o’sib borishiga yo’naltirilgandir.  

Aylana konturning elektrmagnit quvvati (3.5.1-rasm) 

 

 

Bunda 



 - oqim ilakishuvi ; 

Ф

-magnit oqimi; 

w

 - konturdagi o’ramlar soni. 

 

Bunday  vaziyatda  EDK  konturni  cho’zgan  xolda  radius  bo’ylab  xarakat 

qiladi va shuning uchun xam ko’rilayotgan tizimda induktivlik, oqim ilakishuvi va 

magnit oqimi o’sib boradi.