|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI “TT va AKT ” FAKULTETI
3– BOSQICH
TT-11-20 GURUH TALABASINING
Kompyuter tarmoqlari
FANIDAN TAYYORLAGAN
Labaratoriya ishi
Bajardi: Shuhrat Tuyboyev
Qabul qildi: Marhabo Shukurova
2-Laboratoriya ishi
MAVZU: CISCO PACKET TRACER DASTURIDA LAN VA VLAN TARMOQLARINI QURISH.
Darsning maqsadi:Talabalarga Cisco Packet Tracer dasturida LAN va VLAN tarmoqlarini qurish, sozlash va ishlash jarayonini tekshirish imkoniyatlarini o’rgatish va talabalarga tushintirish.
Metodik ko’rsatmalar
Packet Tracer - Cisco Systems tomonidan ishlab chiqarilgan ma'lumotlar tarmog'i simulyatori. Tizim va signallar bilan ishlaydigan tarmoq modellarini yaratish, marshrutizatorlar va kalitlarni sozlash (Cisco IOS buyruqlari yordamida), bir nechta foydalanuvchilar o'rtasida o'zaro aloqa qilish (bulut orqali) imkonini beradi.
VLAN (Virtual Local Area Network) – umumiy talablar to‘plamiga ega bo‘lgan xostlar guruhidan lokal kompyuter tarmog‘i hisoblanadi. VLAN xostlarga o‘zaro guruhlashishga va ajralishga imkon beradi. Bitta VLAN chegaralaridagi qurilmalar aloqa qilishi mumkin, turli VLANlarda bo‘lgan tugunlar esabir-birlari uchun ko‘rinmaydi. Quyida VLANning afzalliklari keltirilgan:
- qurilmalarni guruhlarga tez moslashvchan ajratish. Bitta VLANga bitta nimtarmoq mos keladi. Turli VLANlarda bo‘lgan qurilmalar turli nimtarmoqlarda bo‘ladi. Lekin shu bilan bir vaqtda VLAN qurilmaning joylashish o‘rniga bog‘lanmagan va shuning uchun bir-birlaridan masofada joylashgan qurilmalar baribir joylashish o‘rnidan qatʼiy nazar bitta VLANda bo‘lishi mumkin.
- tarmoqda keng tarqatiladigan trafikni kamaytirish. Har bir VLAN bu alohida keng tarqatishli domen hisoblanadi. Masalan, kommutator bu OSI modeli 2-darajasining qurilmasi hisoblanadi. Kommutatordagi barcha portlar faqat bitta VLAN bilan bitta keng tarqatishli domenda bo‘ladi. Kommutatorda qo‘shimcha VLANlarni hosil qilish kommutatorni bir necha keng tarqatishli domenlarga bo‘lishni bildiradi. Agar o‘sha bir VLAN turli kommutatorlarda sozlangan bo‘lsa, u holda turli kommutatorlarning portlari bitta keng tarqatishli domenni hosil qiladi.
- tarmoqnng boshqariluvchanligi va xavfsizligini oshirish. Tarmoq VLANlarga bo‘linganda xavfsizlik siyosatlari va qoidalarining qo‘llanilishi masalasi soddalashadi. VLAN bilan xavfsizlik siyosatlarini aohida qurilmaga emas, balki butun nimtarmoqlarga qo‘llash mumkin. Bundan tashqari, bitta VLANdan boshqa VLANga o‘tish 3-daraja qurilmasi orqali o‘tishni ko‘zda tutadi, unda bitta VLANdan boshqa VLANga o‘tishga ruxsat etadigan yoki taʼqiqlaydigan siyosatlar qo‘llanadiyu VLANlar kommutatorlar, marshrutizatorlar, boshqa tarmoq qurilmalari va xostlarda sozlanishi mumkin. Lekin VLANni tushuntirish uchun kommutatorlar eng yaxshi to‘g‘ri keladi.
Kommutator bu 2-daraja qurilmasi va dastlab kommutatorning barcha portlari 1- VLANda va demak bitta keng taratishli damenda bo‘ladi.
To'g'ri o'rnatilganda, virtual LANlar band tarmoqlarning ish faoliyatini yaxshilashi mumkin. VLANlar bir-biri bilan tez-tez bog'lanadigan mijoz qurilmalarini birlashtiradi. Ikki yoki undan ortiq jismoniy tarmoqlarga bo'lingan qurilmalar odatda tarmoqning asosiy routerlari tomonidan bajarilishi kerak, biroq VLAN bu trafikni tarmoq kalitlari orqali yanada samarali ishlashi mumkin.
VLANlar shuningdek, qaysi qurilmalar bir-biriga mahalliy kirish imkoniyatiga ega bo'lishini nazorat qilish orqali katta tarmoqlarda qo'shimcha xavfsizlikni ta'minlaydi. Wi-Fi mehmon tarmoqlari odatda VLANlarni qo'llab-quvvatlaydigan simsiz ulanish nuqtalari yordamida amalga oshiriladi.
Statik va dinamik VLANlar
Tarmoq ma'murlari odatda statik VLAN-larga "portga asoslangan VLANlar" deb murojaat qilishadi. Statik bir VLAN administratorga virtual tarmoqqa tarmoq kalitida alohida portlarni tayinlashni talab qiladi. Qaysi asbob va u portga qat'iy nazar, o'sha oldindan tayinlangan virtual tarmoqning a'zosi bo'ladi.
Dinamik VLAN konfiguratsiyasi ma'murga ularning tarmoq portiga ega bo'lish o'rniga qurilmalarning o'ziga xos xususiyatlariga ko'ra tarmoq a'zoligini belgilash imkonini beradi. Masalan, dinamik VLAN jismoniy manzillar ( MAC manzillari) yoki tarmoq hisob nomlari bilan aniqlanishi mumkin.
2.1
2.2
Laboratoriya mashg’ulot topshirig’i:
Cisco Packet Tracer dasturining imkoniyatlaridan foydalanib LAN va VLAN tarmoqlarini qurish, sozlash va ishlash jarayonini tahlil qilish va hisobot shaklida topshirish.
Nazorat savollari.
Cisco Packet Tracer dasturi va uning imkoniyatlaridan foydalanish jarayonini izohlang.
Cisco Packet Tracer dasturida tarmoq tashkil etish jarayonini amaliy bajarib ko’rsating.
Do'stlaringiz bilan baham: |
