3-Amaliy mashg‘ulot. Mavzu: Konusli maydalash mashinasining texnologik parametrlarini hisoblash

3.1-rasm. Konusli maydalagichlarning kinematik sxemalari 
a - konusli yirik maydalagich; b - konusli o„rta va mayin maydalagich; 

---

1-travers; 2 - qo„zg„aluvchi konus; 3-val; 4-vtulka; 5 - taglik. 
Qo„zg„aluvchi va qo„zg„almas konuslar orasiga tashlangan material, material 
bilan konuslar orasidagi hosil bo„lgan kuchlar taosirida maydalanadi. Bu kuchlarni 
ko„rib chiqamiz (3.2-rasm). 
3.2-rasm. Konusli maydalagichda kuchlar sxemasi 
Maydalash kamerasini ko„ndalang kesimi bo„yicha quyidagi kuchlar taosir 
qiladi: 
R - maydalovchi kuch; 
R
e
- ekssentrikli vtulkani Valga nisbatan reaksiya kuchi; 
r - val o„qi ekssentrisiteti; 
r
1
- val radiusi; 
R - qo„zg„aluvchi konus radiusi. 
Maydalash kamerasida materiallarni maydalanish jarayonida ishqalanish kuchi
F
1
=f
1
R hosil bo„ladi. 
Bu erda f
1
- material bilan konus o„rtasida hosil bo„lgan ishqalanish 
koeffitsienti; R - maydalovchi kuch; 
F
2
=f
2 
R
e
Bu erda f
2
- vtulka bilan val orasida hosil bo„lgan ishqalanish kuchi. 
Bunga mos holda qo„zg„aluvchi konusga nisbatan hosil bo„lgan moment 
quyidagiga teng bo„ladi: 
M
1
= F
1
.
R
1
, M
2
= F
2
.
r
1

---

3.3. Konusli maydalagichlar konstruksiyalari tuzilmalari 
Konsol valli maydalagichlardan o„rta va mayin maydalash uchun foydalaniladi 
(3.3-rasm).
Bu maydalagichlarda maydalanish uchun beriladigan material o„lchami 38

300 
mm oraliqda bo„ladi. Bu maydalagichlarning yuklash teshigi eni konusli yirik 
maydalagichlarnikiga qaraganda kichik qilinadi va ular ko„pincha ikkinchi bosqich 
maydalash jarayonida ishlatiladi. Maydalagichni tuzilishi quyidagicha. Konsol val 
1 va unga zich o„rnatilgan maydalovchi konus 2 ekssentrikli vtulka 15 ga 
o„rnatiladi. Ekssentrikli vtulkani aylanishi natijasida maydalovchi konus aylanma 
harakat qiladi. Ekssentrikli stakan esa staninaning pastki qismi joylashtirilgan 
bo„lib, unga bronza vtulka 17 presslab o„rnatilgan. Ekssentrikli stakanni tayanchi 
bo„lib taglik 19 hizmat qiladi. Val og„irligini, maydalovchi konus og„irligini, 
maydalash kuchini vertikal tashkil etuvchisini sferik bronza halqa qabul qiladi. 
Tashqi konus 7 halqa bilan tashqi qismidagi rezba orqali xalqa 8 ga qotirilgan 
va staninaga tayanadi. Rezbani burash orqali tashqi konusni ko„tarish va tushirish 
mumkin, bu o„z navbatida tushirish oralig„i o„lchamini o„zgartirishga imkon 
beradi. Prujina 10 yordamida tayangan xalqa 8, staninaga tortiladi. Prujinani 
qo„yishdan asosiy maqsad maydalash kamerasiga maydalanmaydigan material 
tushib qolsa konus qoplamalarini sinishini oldini oladi. Tashqi va ichki konuslar 
marganetsli zirh qoplamalar bilan qoplanadi. Ekssentrik po„latdan, rama, halqa va 
konus quyma usulda cho„yandan olinadi. Maydalanishi kerak bo„lgan material 
tarelka 4 ga kelib tushadi va u materialni maydalash kamerasi bo„yicha tekis 
taqsimlab beradi. Bu maydalagichda material konusli yirik maydalagichlarga 
nisbatan donadorlik tarkibi ko„proq bir xilda maydalanadi. 

---

3.3-rasm. O„rta maydalovchi konusli maydalagich. 
Bunga asosiy sabab tushurish qismida ichki va tashqi konuslar orasidagi paralel 
zonasi konusli yirik maydalagichlarga nisbatan uzun bo„ladi. 
Konusli yirik maydalagichning maydalovchi konusi 70-80

li burchak ostida 
tayyorlanadi. Maydalagich kallaki esa ikki qismdan tashkil topgan bo„lib, po„lat 
korpusdan va himoyalovchi qoplamdan iborat. Bu qoplam margenetsli po„latdan 
tayyorlangan. Konusning ustiga ham margenetsli qoplam kiygizdirilgan.