3-amaliy mashg’ulot. Ishlab chiqarishdagi shovqin va vibratsiyani

1-rasm. Aholi yashash joyidagi dam olish
maskani (besedka) ga shovqinnning ta’siri.
Aholi yashash joylaridagi shovqin darajasi quyidagi usulda bajariladi:
Hisoblangan nuqtadagi shovqin darajasi.
(1)
bu erda:
Lh.sh- hisoblangan nuqtadagi shovqin darajasi, dB
Lm.sh- shovqin manbasidagi tovush darajasi (transport vositalariniki),
dB
Lf.q -shovqin darajasini fazoda tarqalishi tufayli pasayishi, dB
Lh.q- havoning qarshiligi tufayli shovqin darajasininsh pasayishi, dB
Ld.q- o‘simliklar (daraxtlar)ning qarshiligi natijasida shovqin
darajasining pasayishi, dB
Lb.q- binolarning qarshiligi natijasida shovqin darajasining pasayishi.
dB
SHovqin darajasini fazoda tarqalishi tufayli pasayishini hisoblash.
Lf.q = 10 lg (r n / r o), (2)
bu erda:
rn – shovqin manbasidan hisoblash nuqtasigacha qadar eng qisqa masofa,m
ro – shovqin darajasini aniqlashning dastlabki nuqtasi bilan shovqin manbasi
orasidagi masofa. ro=7,5 m.
Havoning qarshiligi tufayli shovqin darajasininsh pasayishini hisoblash
Lh.q = (ah.q rn)/100, (3)
bu erda:
ah.q – shovqinning havoda susayish koeffitsienti; ah.q = 0,5 dB.
O‘simliklar (daraxtlar) qarshiligi natijasida shovqin darajasining pasayishini
hisoblash.
Ld.q = ad.q ·V, (4)
bu erda:
ad.q – shovqinni yo‘qotish doimiyligi; ad.q= 0,1 dB;
V – o‘simlik (daraxt) larning kengligi,m
Binolar balandligi qarshiligi shovqin darajasining pasayishiga ta’sirini aniqlash.
Binolar balandligi (h qarshiligi shovqin darajasining (Lb.b.q) pasayishiga ta’sirini
quyidagi 1-jadvaldan olinadi.
1-jadval Binolarning balandligiga (h bog‘liq holda shovqin pasayishi (Lb.b.q)ni aniqlash

h,m	1	2	5	10	15	20	30	50	60
Lb.b.q	14	16,2	18,4	21,2	22,4	22,5	23,1	23,7	24,2

Masala. Shahar markazidagi aholi yashash joylarida ko‘p qavatli uylar o‘rtasida dam olish joyi (besedka) mavjud. Ushbu aholi yashash joyi atrofida transport vositalari harakatlanishi uchun yul tarmoqlari mavjud. Transport vositalaridan chiqadigan shoqin darajasini hisoblang.