3-amaliy ish Maʼlumotlarga nisbatan ruxsatlarni mantiqiy boshqarish

Autentifikatsiya usuli	Risk
Afzallik va kamchiliklari
Login va parol	Risk darajasi: YUQORI Login va parol noto’g’ri foydalanishda va himoyalanishda o’girlanishi mumkin	Ustunliklari: Qo’llanislishi oson …. Kamchiliklari: Parol terib ko’rlib topilishi mumkin ….
Raqamli sertifikatlar	…	…
…	…	…

2-topshiriq. Ilova qilingan variantlar bo’yicha ruxsatlar matritsasini quring. Ruxsat matritsasining bir qismiga misol quyida keltirilgan:

	Fayl	Dastur	Aloqa chizig’i	Relyatsion jadval
Foydalanuvchi 1	orw tizimli konsol	e	rw 8:00 dan 18:00 gacha
Foydalanuvchi 2				a

• 
  o – ruxsat huquqini boshqa foydalanuvchiga berish
  
• 
  r - o’qish
  
• 
  w – yozish
  
• 
  e – bajarish
  
• 
  a – axborot qo’shish
  

3-topshiriq. Ruxsatni alohida fayl uchun yopish quyidagi ketma-ketlikda malga oshiriladi. Ruxsat cheklash uchun faylining xususiyatlariga (Свойства) kiriladi. Ochilgan oynada Xavfszilik bo’limiga o’tiladi va u yerdan ruxsatni alohida foydalanuvchi uchun cheklash maqsadida Qo’shimcha (Дополнительно) tugmasi bosiladi.

Ochilgan oynada quyidagi ko’rinishda bo’lib, foydalanuvchiga ruxsatga taqiq qo’yish uchun Qo’shish (Добавить) tugmasi bosiladi hamda sub’ekt tanlanadi.

Sub’ekt deganda foydalanuvchi tushuniladi. Ochilgan oynada Qo’shimcha (Дополнительно) tugmasi bosiladi va Qidiruv tugmasi bosilib, taqiq qo’yilishi kerak bo’lgan foydalanuvchi tanlanadi va OK tugmasi bosiladi.

Sub’ekt tanlangandan so’ng aynan qanday turdagi ruxsat qo’yish kerakligi tanlanadi. Ruxsat o’qishga, bajarilishga yoki to’liq taqiq bo’lishi mumkin. E’tibor bering, ruxsat toifasi (Тип) taqiqda (Запретить) turgan bo’lishi lozim!

Yuqoridagi barcha amaliyot bajarilgandan so’ng oynalarda OK va Qo’llash (Применить) tugmasi bosilib chiqib ketiladi. Natijada kerakli papkaga bo’lgan ruxsat cheklanadi.

Topshiriq sifatida talabalar kompyuterdagi ixtiyoriy papkaga bo’lgan to'liq ruxastni yopish beriladi.

4-topshiriq. Kompyuterda ma’lum dasturlarni ishga tushurishni cheklash uchun Lokal xavfszilik siyosati (Локальная политика безопасности) kiriladi. Buning uchunWin+R kombinatsiyasi orqali ochilga oynada secpol.msc buyrug’idan foydalaniladi.

Natijada ochilgan oynda dasturlardan foydalanishni cheklash siyosati (Политика ограниченного использование программ) bo’limidan Qo’shimcha qoidalar (Дополнительнқе правила) tanlanadi.

Yangi cheklash qo’yish uchun siqchqonchani o’ng tugmasi bosiladi hamda ochilgan menyudan Yo’l uchun qoida yaratish (Создать правило для пути...) tanlanadi.

Ochilgan oynada foydalanishga cheklov qo’yiladigan dastur ko’rsatiladi. Xavfsizlik darajasi (Уровень безопасности) Taqiq (Запрешено) holatida bo’lishi lozim. Taqiq qo’llanilishi uchun Qo’llash (Применить) bosiladi va OK tugmasi bosilib chiqib ketiladi. Qo’yilgan taqiq tizimni qayta ishga tushurilgandan so’ng kuchga kiradi.

Topshiriq sifatida har bir talaba kompyuterda mavjud ikkita dasturga taqiq qo’yishni amalga oshirishi lozim.