3-4 laboratoriya ishi Bipolyar tranzistorda yasalgan ue kuchaytirgich sxemasini tadqiq etish

3-4 laboratoriya ishi
Bipolyar tranzistorda yasalgan UE kuchaytirgich sxemasini
tadqiq etish
Ishdan maqsad: UE kuchaytirgich sxemasini tadqiq etish va kuchaytirgichning kirish va chiqishidagi signallarning ossillogrammalarini olish.


Sxemaning tavsifi

Kuchaytirish kaskadi umumiy emitterli sxema bo‘yicha ulangan bipolyar tranzistorda bajarilgan (1-rasm).

1-расм. Биполяр транзисторли кучайтириш каскади

Funksional generatordan tranzistorning bazasiga amplitudasi 10 mV va chastotasi 100 kGs bo‘lgan sinusoidal signal ajratuvchi kondensator orqali beriladi. Tranzistorning ishchi nuqtasi (2-rasm) qarshiligi 113 kOm bo‘lgan Rb rezistor yordamida o‘rnatiladi. Baza toki Ib=100mkA olingan, ya’ni Ib∙Rb + Ube = E, 2N2923 tranzistor uchun Ib=100mkA da Ube ≈ 0.7 V. Manba kuchlanishi E=12 V va kollektor zanjiridagi qarshilik Rk = 600 Om olinib Rb = (E-Ube) / Ib = (12 - 0.7) / 100∙10-6 = 113 kOm aniqlangan.

2-rasm. Tranzistorning ishchi nuqtasi

V1 va V2 Voltmetrlar baza-emitter va kollektor-emitter kuchlanishlarini Uke ko‘rsatadi. A1 Ampermetr yordamida baza toki Ib o‘lchanadi. Kuchaytirgichning kirish va chiqishlari ossillograf hamda bode plotter ga ulangan. Ossillograf yordamida kuchaytirgichning kirish va chiqishidagi kuchlanishlar kuzatiladi, bode plotter yordamida esa kuchaytirish kaskadining amplituda chastotaviy (ACHX) va faza chastotaviy xarakteristikalari (FCHX) olinadi.

Ishni bajarish tartibi
1. EWB dasturini ishga tushiring va 1-rasmda ko‘rsatilgan sxemani yig‘ing.
2. Sxema elementlarining parametrlarini 1-rasmda ko‘rsatilgandek o‘rnating.
3. Sxemani Ctrl va G klavishalarini bosib ishga tushiring.
4. Sxemaning ishlashini Ctrl va T klavishalarini bosib to‘xtating.
5. Modellash natijalarini ko‘rish/tahrirlash/saqlash uchun Analysis menyusidan Display Graphs ni ishga tushiring (3-rasm).





3-rasm. Display Graphs ni ishga tushirish
6. Kuchaytirgichning kirish va chiqishidagi signallarning ossillogrammalarini ko‘rish uchun Display Graphs ning Ossilloscope bo‘limini, ACHX, FCHX larni ko‘rish uchun Bode bo‘limini oching (4-rasm).





4-rasm. Modellash natijalari

7. Kuchaytirish kaskadining chiqishiga qarshiligi 1 kOm bo‘lgan yuklamani Spase (probel) klavishasini bosish yo‘li bilan ulang va tajribaning 3, 4, 5, 6-bo‘limlarini qaytadan bajaring.

Nazorat savollari
1.Bipolyar tranzistor statik xarakteristikalari
2.Bipolyar tranzistor chiqish va kirish xarakteristikalari qanday hosil bo‘ladi
3.Bipolyar tranzistor fizik parametrlarini tushuntiring
4. Bipolyar tranzistorni kamchiliklari
5. Bipolyar tranzistor xususiy xossalari