29-mavzu. Payvand konstruksiyalari tasnifi

31-mavzu. Payvand birikmalarining nuqsonlari va payvandlash texnologiyasi

Reja:

1. Payvand birikmalarining nuqsonlari va payvandlash texnologiyasi

2. Tashqi nuqsonlar

3. Ichki nuqsonlar

Payvand birikmalarining nuqsonlari va payvandlash texnologiyasi

Payvand birikmalarning nuqsonlari deb, ГОСТ me’yorlari, texnik shartlar va loyiha chizmalaridan chetga chiqishlarga aytiladi. Bu me’yorlarda quyidagilar: payvand choklarining geometrik o’lchamlari (balandligi va eni), chokni tashkil etuvchi metallning yaxlitligi, germetikligi, mcxanik mustahkamligi, plastikligi, kimyoviy tarkibi va strukturasi nazarda tutiladi.

Payvand choklar va birikmalarning nuqsonlari hosil bo‘lish tabiati va joylashishi jihatidan turlichadir. Nuqsonlarni hosil bo’lishi jihatidan quyidagi asosiy guruhlarga ajratish mumkin

1. 
   yig‘ish texnologiyasining buzilishi oqibatida kelib chiqqan nuqsonlar (payvandlanadigan qirralarning, quvur o'qlarining siljishi, payvandlab biriktiriladigan detallar orasidagi tirqishning mos kelmasligi va boshqalar);
   
2. 
   payvandlanadigan detallar metalida (yoriqlar, qatlamlanishlar, ezilgan joylar), payvandlanadigan qirralarda yoki choklar yaqinida nuqsonlar bo’lishi; bu nuqsonlar chokning shakllanishiga ta’sir etishi mumkin
   
3. 
   asosiy metallning yomon payvandlanishi keltirib chiqaradi- gan nuqsonlar (asosiy birikmada sovuq va issiq yoriqlarning paydo bo’lishga moyilligi)
   
4. 
   qo‘shimcha ashyolarning kimyoviy tarkibi hamda texnologik xususiyatlarining mos kelmasligi natijasida paydo boladigan nuq­sonlar;
   
5. 
   payvandlashning texnologik jarayoni yoki termik ishlashning buzilishi natijasida vujudga keladigan nuqsonlar (strukturaviy tashkil etuvchilaming mos kelmasligi, kesiklar, mayda g‘ovaklar, payvandlanmay qolgan joylar, kuygan joylar, shlak qo'shilmalari, bo‘shashgan choklar);
   
6. 
   payvandlash yoki konstruksiyani sovitish vaqtida siqish moslamalarining, konduktorlar va boshqa uskunalar mos kelmas­ligi natijasida vujudga keladigan nuqsonlar;
   
7. 
   konstruksiyalarni ishlatish vaqtida hosil bo’ladigan nuqsonlar
   

Payvand birikmalardagi nuqsonlarni joylashishiga qarab tashqi va ichki turlarga ajratish mumkin.