27-mavzu. Aholi daromadlari va uning tabaqalanishi

• Ўзбекистон Республикасининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлари (1990-2015 йй.)

• AHOLI DAROMADLARI VA UNING TABAQALANISHI

REJA

Aholi daromadlari ma’lum vaqt oralig‘ida (masalan, bir yilda) ular tomonidan olingan pul va natural shakldagi tushumlar miqdorini anglatadi. Iqtisodiy adabiyotlarda aholi daromadlarining tarkibiy tuzilishi turlicha ko‘rsatiladi. Jumladan, V.I.Vidyapin va boshqalarning umumiy tahriri ostidagi «Iqtisodiѐt nazariyasi» darsligida bu tarkibiy tuzilish quyidagi jadval ko‘rinishida keltirilgan.

• Aholi daromadlari ma’lum vaqt oralig‘ida (masalan, bir yilda) ular tomonidan olingan pul va natural shakldagi tushumlar miqdorini anglatadi. Iqtisodiy adabiyotlarda aholi daromadlarining tarkibiy tuzilishi turlicha ko‘rsatiladi. Jumladan, V.I.Vidyapin va boshqalarning umumiy tahriri ostidagi «Iqtisodiѐt nazariyasi» darsligida bu tarkibiy tuzilish quyidagi jadval ko‘rinishida keltirilgan.

• Aholi shaxsiy daromadining tarkibiy tuzilishi

Aholi daromadlari darajasiga baho berish uchun nominal, ihtiyorida bo'lgan va real daromad tushunchalaridan foydalaniladi.

• Nominal daromad – aholi tomonidan ma'lum
• vaqt oralig’ida olingan pul daromadlari
• miqdori hisoblanadi

• Ihtiyorida bo'lgan daromad – shahsiy iste'mol
• va jamg’arma maqsadlarida foydalanish mumkin
• bo'lgan daromad.

• Real daromad – narx darajasi o'zgarishini hisobga
• olib, aholining ihtiyorida bo'lgan daromadga
• sotib olish mumkin bo'lgan tovar va hizmatlar
• miqdorini ko'rsatadi.

• Aholining nominal pul daromadlarining asosiy manbalari

• Real daromad – narx darajasi o‘zgarishini hisobga olib, aholining ixtiyorida bo‘lgan daromadga sotib olish mumkin bo‘lgan tovar va xizmatlar miqdorini ko‘rsatadi.

Aholining nominal pul daromadlari turli manbalar hisobiga shakllanib, ulardan asosiylari quyidagilar hisoblanadi:

• a) ishlab chiqarish omillariga
• olinadigan daromad

• b) davlat yordam dasturlari bo'yicha to'lov
• va imtiyozlar shaklidagi pul tushumlari;

• v) moliya-kredit tizimi orqali olinadigan
• pud daromadlari

• Aholi turmush darajasi

• Bu ularning xayot kechirishi uchun zarur bo’lgan moddiy va ma’naviy ne’matlar bilan ta’minlanishi hamda kishilar ehtiyojining bu ne’matlar bilan qondirilishi darajasidir.

• Aholi turmush darajasini ifadolovchi ko’rsatkichlar

• Daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar