27-bilet 1-savol

2-savol Savdo markazlarining klassiflkatsiyasi va xizmat ko‘rsatish tizimi-
ning tashkiliy prinsiplari. Chakana savdo korxonalari, umumiy ovqatla­
nish va maishiy xizmat ko'rsatish tarmoqlarini tashkil etish shaharning
tarkibiy rejalashtirilgan o'lchamlariga va aholining soniga bog'liq. Shu sa­
babli xizmat ko'rsatish tarmog'i, zonalar, hududlar va ayni vaqtda xizmat
ko'rsatishning turi hamda xarakteri bo'yicha tabaqalashtiriladi.
So'nggi vaqtlarda xizmat ko'rsatish tarmog'ining «pog'onali» prinsipi
keng tarqalmoqda:
— l-pog'ona — 1,5—2 ming yashovchisi bo'lgan turar joy binolari gu-
ruhlariga korxonalar tomonidan birinchi navbatda zaruriy bo'lgan mahsu­
lotlar bilan xizmat ko'rsatish. Bunday kichik korxonalar majmuasi 150 m
xizmat ko'rsatish radiusiga ega bo'lib, birlamchi xizmat ko'rsatish punkti
deb ataladi. Ular kooperatsiyalangan alohida binoda yoki mehmonxona
turidagi uylarga qo'shimcha ichki qurilgan xonalarda bo'lishi mumkin;
— 2-pog'ona — 5—8 ming kishilik mikrorayonga 400 m xizmat ko'rsa­
tish radiusida bo'lgan, kooperatsiyalangan savdo markazi binosi va unda
mujassamlangan xo'jalik bloki;
— 3-pog'ona — 30—50 ming aholisi bo'lgan turar joy hududiga xizmat
ko'rsatuvchi korxonalar majmuasi — tuman savdo markazi. Xizmat ko'rsa­
tish radiusi 750—1000 m atrofida;
— 4-pog'ona — shaharning katta tumaniga yoki shaharga xizmat ko'rsa­
tuvchi — shahar ahamiyatidagi savdo markazi.
Aholisi 50—100 ming bo'lgan shaharlarda aniq sharoitga ko'ra uch yoki
to'rt pog'onali sislemada, aholisi 50 mingdan kam bo'lgan shaharlarda esa
ikki-uch pog'onali sistemada xizmat ko'rsatish tarmog'i quriladi.
3-savol
Маданий-маиший бинолар.
Саноат корхоналарида маданий - маиший бинолариишчиларни маданиятини оширишга, соғ-саломатлигинияхшилашига, уларни дунё қарашига ва ишлаб - чиқаришни унумлигини оширишга қаратилган.
Маданий - маиший биноларни шаклланишига қуйидагиларга амал қилиш лозим:

• 
  маданий-маиший хизмат кўрсатиш бинолар жамланган шароитида яратилиб ҳамма ишчиларни тўлиқ хизматқилиш;
  
• 
  маданий-маиший биноларни максимал катталаштириш ва бирлаштириш (кооперация);
  
• 
  маданий-маиший биноларни шахарни структурасига қараб жойлаштириш, (микрорайон, турар-жой райони,шахар);
  
• 
  биноларни ва мажмуаларни қурилишни этаплар (навбати билан) орқали амалга ошириш ва шу билан бирга келажакда (перспективада ривожланиши).
  

Саноат корхоналарида маданий - маиший бинолари поғонама - поғона (ступенчатый) бўлиб қуйидаги 4 поғонадан иборат:

1. 
   Цехниичида,
   
2. 
   Цехниўзида,
   
3. 
   Заводлар ичида,
   

4. Туманлар ичида (бир неча корхоналар ўртасида).
Ҳар бир хизмати учун 1,2_,3 поғалар учун 4 м² майдон олинади. Бу майдонлар қуйидагича холда бўлинади: санитария — маиший - 65%, умумий овкатланиш — 25%, тиббиёт — 2% ва маданият — 8%.
Қилинган анализлар шуни кўрсатадики маиший-хизмат кўрсатиш биноларига иншоатларнинг бошқа корхоналарнинг ёнига жойлаштирилган бўлиб, шу мажмуалар шаҳар миқёсида асосий композицияни ташкил этади.
Административ маиший бинолар ичида санитария - маиший хоналари асосий бинолардан бўлиб ҳар куни кўпчиликка хизмат қилади. Шу биноларни ичида кийим ечиш хоналари ҳам катта майдонни эгаллайди.
Маданий-хизмат кўрсатиш биволарига цех ўқув хоналари, дам олиш хоналари спортзаллар ва бошқалар киради.
Илмий-тадқиқот ишларини ривожланнши кўп корхоналарни компьютерлаштириш муносабати билан, кейинги 10 йил ичида административ бинолар ва лабораторияларга катта аҳамият берилаётир. Транспорт хараката ва вақтни тежаш учун бу биноларни шаҳар ичида жойлаштириш мумкин.
Биноларни жуда катта ҳажмли бу — конференция ёки мажлислар залидир. Бу биноларни алоҳида турган ҳолда лойиҳалаш мумкин.Лабораториялар корхонани чиқариладиган махсулотига қараб қуйидагиларга бўлинади: кимё, физика, биология ва бошқалар.Бу кириш биносига текширув йўлакчаси, буюмлар сақловчи хона, текширув ишчилари хонаси киради.Ўқув тармоқларига ўқув хоналари, ўқув комбинатлари, хунар колледжлари ва ўқув юртлари киради. Бу бинолар шахарни ичида маркази ёки корхона комплексида жойлашиши мумкин.