27- расм. Занжирли тракторларнинг буриш механизмлари

Буриш муфтасининг вазифаси ва тузилиши.

Б уриш муфтаси ҳам занжирли тракторларда қўлланилади, унинг вазифаси чап ва ўнг етакловчи юлдузчаларни ҳар ҳил бурчак тезликда айланишини таъминлаш, буришни амалга. оширишдан иборат. Унинг қуйидаги расмда кўрсатилган.

28- Расм. Буриш муфтаси.
Буриш муфталари иккита барабандан, яъни йетакчи ва йетакланувчи барабанлардан иборат бўлиб, ҳар бири ярим ўққа алоҳида- алоҳида ўрнатилган бўлади.
Йетакчи ва йетакланувчи барабанларнинг ичига шлицалар ўйилган бўлиб, улар дискларнинг ташқи юзасидаги тишлар билан боғланади. Барча дисклар ўзларининг барабанида бемалол сурилиши мумкин.
Дисклар сиқувчи диск ва пуржиналар ёрдамида бир бири билан жипслашган ҳолда бўлади. Уларнинг ажратиш учун бошқариш механизми орқали пуржиналарни кучини йенгиб сиқувчи дискни қайтариш лозим бўлади. Тракторларнинг тўғри чизиқли ҳаракати вақтида йетакчи ва йетакланувчи барабан дисклари пуржиналар ёрдамида сиқилган бўлади. Натижада дисклар орасида ишқаланиш содир бўлиб, ҳаракат йетакчи барабандан йетакланувчи барабанга ўтади ва охирги узатмани йетакловчи ўқи орқали йетакловчи юлдузчага ўтади.
Буриш пайтида еса буриш керак бўлган томоннинг йетакчи ва йетакланувчи барабан дисклари сиқувчи дискни қайтариш йўли билан ажратилади. Бу ишни хайдовчи бажаради. Йетакчи ва йетакланувчи дисклар орасида ишқаланиш содир бўлмагани учун буровчи момент йетакчи барабандан йетакланувчи барабанга берилмайди. Шу томон занжири секин ҳаракат қилади ва трактор бурила бошлайди. Тракторни енг кичкина радиус билан буриш лозим бўлса, муфтани ажратишга қўшимча қилиб йетакланувчи барабанни тормози тортилади. У вақтда йетакловчи юлдузчани харакати бутунлай тўхтайди ва трактор тўхтаган занжир атрофида айланиб бурила бошлайди.
Буриш муфтасининг камчилиги шуки, уларни ташқи ўлчамлари катта ва дисклари тез йейила бошлайди. Бундай буриш муфталари саноат тракторларида масалан, Т- 100 тракторида қўлланилган.
ф
Планетар буриш механизмлари ва уларнинг кинематик схемалари.

Планетар механизми асосан занжирли тракторларда қўлланилади. Улар ҳам асосан чап ва ўнг йетакчи юлдузчаларни ҳар ҳил айланишлар частотаси билан айланишини таъминлаб, тракторларни бурилишини амалга оширади. Планетар механизмнинг қисмлари қуйидаги расмда кўрсатиб берилган.