26- mavzu: Operatsion tizim

panelning mavjudligi                     

Tizimli  plataning  orqa  tomonida  eni  6,25  va  balandligi  1,75  ulanish  joyiga 

ega bo‘lgan sohasi bor. Bu tashqi ulanish joylarini bevosita plataga joylashtirishga 

va  Baby-AT  tuzilmasidagi  singari,  ichki  ulanish  o‘rinlari  va    korpusning  tashqi 

panelini  ulaydigan  kabellardan foydalanish zaruriyati bo‘lmaydi. 

  Ta’minot manba’sida bir kalitli ichki ulanish o‘rnining mavjudligi 

Bu    Baby-AT  tipining  ta’minot  manba’sidagi  ulanish  o‘rinlarini 

almashtirishni  soddalashtiradi.  ATX  hususiyatiga  ko‘ra,  u  oson  o‘rnatiladigan  va 

umuman    noto‘g‘ri  o‘rnatish  mumkin  bo‘lmagan,    bir  kalitli  ulanish  o‘rniga  ega. 

Bu ulanish o‘rni tizimli plataga  3,3 V kuchlanishni o‘tkazadigan kontaktlarga ega, 

bu  esa  ATX  ning  tizimli  platasi  uchun,  tez  ishdan  chiqadigan  kuchlanish 

o‘zgartkichini o‘rnatish zarurati yo‘qligini  bildiradi . 

   Xotira modullarini va protsessorni ko‘chirish 

 Bu  qurilmalarning  joylashish  o‘rinlari  o‘zgardi:  endi  ular  kengayish 

platalariga  halaqit  bermaydi  va  birorta  ham  o‘rnatilgan  adapterlarni  chiqarib 

olmasdan, ularni yangisi bilan almashtirish mumkin. 

---

 

17 

 Protsessor  va  xotira  modullari  ta’minot  manba’sining  yonida  joylashgan 

bo‘lib, bitta  ventiliyatordan  sovitiladi,  bu  esa protsesser uchun  doim  ham  tejamli 

bo‘lmagan  va  tez-tez  buziladigan      ventiliyatirning  zaruriyatini  yo‘qotadi. 

Shuningdek, katta miqdordagi  passiv issiqlikni qaytarish uchun ham joy mavjud 

  Kiritish –chiqarish ulanish joylarining qulayroq joylashuvi. Yumshoq va 

qattiq disklardagi to‘plovchilari uchun  bu ulanish joylari siljitilgan va kengayish 

yoki  to‘plovchilarning  ulanish  joylarining  quyi  qismida    emas,  yon  qismida 

joylashgan.To‘plovchilarga  boradigan  ichki  kabellarning  uzunligini  kamaytirish 

mumkin, ulanish joyidan erkin foydalanish uchun plata yoki to‘plovchilarini olib 

tashlashning zaruriyati yo‘q. 

 Yahshilangan  sovutgish.  Protsessor  va  xotira  modullarini  ham,  ta’minot 

manba’siga tegishli bo‘lgan ventilyator sovitadi. Bundan tashqari ATX tuzilmasida 

ta’minot  manba’sining  ventilyatori,  havo  oqimini  korpus  ichiga  yo‘naltiradi  va 

undagi  bosimni  ko‘taradi,chang  va  to‘zonning  paydo  bo‘lishiga  to‘sqinlik  qiladi. 

Siz  ham  filtrni  o‘rnatishorqali    kompyuterni  yanada  himoyalangan  qilishinggiz 

mumkin. 

 Narxining    quyiligi.ATX  tuzilmasi  uchun,    Baby-AT  tizimli  platasida 

uchraydigan  protsessorga  qo‘shimcha  plata  va  tizimli  platada  3,3-  voltli 

stabilizator,  tashqi  portlarga  ulanish  joylariga  kabel  uyalarining  mavjud  bo‘lishi  

shart  emas.  Bu  tuzilmada  yagona  ta’minot  ulanish  joyi  mavjud.Bundan  tashqari, 

disk  to‘plovchilarining  ichki  kabellarini  qisqartirishingiz  mumkin.  Shularning 

hammasi  nafaqat  tizimli  plataning,  balki,  korpus  va  ta’minot  manba’sini 

kamaytirishi bilan birga butun kompyuterning  narxini kamaytiradi.  

5.3-rasmda 

ATX 

platali 

kompyuter 

tuzilmasining 

hususiyatlari 

ko‘rsatilgan.Tizimli  plata  disk  to‘plovchilari    bilan  qoplanmaydi,  bu  esa  shina 

ulanish joylariga to‘sqinsiz kirishga halaqit qilmaydi va  protsessor, xotira va ichki 

ulanish  joylariga  to‘sqinsiz  kirishni  ta’minlaydi.  Ta’minot  manba‘      sining 

yo‘nalishiga  va  havo  oqimini  o‘zidan  eng  ko‘p  issiqlik  ajratuvchi  elementlar  –

protsessor  va  xotira  modullariga  jo‘natuvchi,    uning  yagona  ventilyatoriga  ham 

e’tibor bering . 

---

 

18 

 

 

.ATX kompyuterlari 

konstruksiyalarining sxemasi va hususiyatlari