25-Amaliy mashg’ulot. Tabiatshunoslik darslarida kuzatuv darslarini tashkil qilish Darsning o‘quv maqsadi

25-Amaliy mashg’ulot. Tabiatshunoslik darslarida kuzatuv darslarini tashkil qilish


Darsning o‘quv maqsadi:
Ta’limiy:Tabiatshunoslik darslarida kuzatuv darslarini tashkil qilish to‘g‘risida chuqur bilim, malaka va ko‘nikma hosil qilish va talabalarning bilimlarini yanada mustahkamlash.
Tarbiyaviy: Talabalarga tabiatshunoslik darslarida kuzatuv darslarini tashkil qilish to‘g‘risida umumiy tushunchalar berish orqali tabiatdagi va inson hayotidagi ahamiyati to‘g‘risida ma’lumotlar berish.
Rivojlantiruvchi: Talabalarga tabiatshunoslik darslarida kuzatuv darslarini tashkil qilish haqida ma’lumot berish orqali , kelajakda olgan bilim, ko‘nikma va malakalariga tayangan holda, ish unumdorligini oshirish yo‘llarini takomillashtirishga undash­dan iborat.
Dars tipi: Talabalarning olgan bilimlari asosida ko‘nikma va malakalarini shakllantiruvchi dars.
Dars turi: amaliy.
Dars metodlari: faol va interfaol.
Fanlararo bog‘lanish: Pedagogika, psixologiya, yoshlar fiziologiyasi, ekologiya, geografiya.
Moddiy texnikaviy jihatdan va ko‘gazmali qurrollari: Tarqatma materiallar, plakatlar, qog‘ozlar, texnik vositalar, adabiyotlar.


Nazariy ma’lumot:
Kuzatishlar bilan bog’liq bo’lgan birinchi mashg’ulotni maktab o’quv tajriba maydonida o’tkazish mumkin. Mashg’ulot maqsadi - tabiat ustidan tashkiliy kuzatishlarni boshlash, atrof tabiat obyektlari to’g’risida oddiy tushunchalar berishdir. Birinchi mashg’ulotni qiziqarli hikoya bilan boshlash lozim, undan bolalar tabiat nima ekanligi to’g’risida dastlabki tasavvurni olishlari, odamning tabiatda yashashligi, unda hayot uchun zarur bo’lgan barcha sharoitlar borligi, ko’p ming yillar davomida odam tabiat ne'matlari hisobiga yashab kelganligi va faqat yaqindagina tabiatda bo’lmagan narsalar (paravoz, paraxod, kosmik yo’ldosh, raketa va hokazolar)ni ishlab chiqara boshlaganliklarini bilib oladilar. Inson tabiatni qanday o’rgangan? U safarlar vaqtida hamda kundalik hayotda ko’p kuzatgan, o’ziga kerakli narsani yasashga, foydali o’simlikni o’stirishga uringan, tajribalar o’tkazgan. o’qituvchi o’quvchilarga odam tabiatni qanday o’rganganligi, uning to’g’risidagi bilimlardan qanday foydalanganligiga misollar keltirishni taklif qiladi. Bolalarga tabiatda boradigan o’zgarishlar, xususan, obhavoning o’zgarishi to’g’risida hikoya qilishi, ular e'tiborini osmonning holatiga, quyoshning qanday yoritishiga, bulutlarning bor-yo’qligiga, shamol esishiga qaratmog’i, shundan keyin ob-havo holatini umumlashtirmog’i lozim. So’ngra hayvonot dunyosiga o’tiladi. Bolalarga chumoli inini ko’rsatib, qanaqa jonivorni ko’rayotganliklarini, ular nima bilan oziqlanishlarini, foydali ekanliklarini aytib berishni taklif qilish mumkin. Bu mashg’ulot o’qitishning birinchi haftasida o’tkazilayotganligi hisobga olinganda, u qisqa bo’lishi kerak. Uning vazifasi tabiat alifbosini o’rgana boshlash, bolalarni tevarak-atrofni kuzatishga qiziqtirish, tabiat to’g’risida dastlabki tushunchalarni shakllantirishdir. Bola jism (narsa) va hodisalarni tushunish orqali bilim doirasini kengaytiradi. Qabul qilish , tushunish jarayonini tashkil qilishga qanchalik ko’p urinish bo’lsa, atrof olamni idrok qilish jarayoni shunchalik muvaffaqiyatli boradi. Shunga ko’ra o’qituvchining asosiy vazifasi - bolalarning tabiatga qiziqishini pedagogik oqimga yo’naltirish, u yoki bu kuzatishlarning baholi qudratligi hamda zarurligini aniqlash, ularni tabiatshunoslik tasavvuri va tushunchalariga aylantirishdir. Bu vazifani o’qituvchi o’qitish jarayonining tarkibiy qismi bo’lgan kuzatishlarsiz bajara olmaydi. 1- sinf o’quvchilari maktabga kelgan paytlarida, odatda terak, chinor, tol, shumtol, tut kabi daraxtlarning nomlari bilan tanish bo’ladilar, lekin daraxtlar to’g’risida ko’pincha tasavvurga ega bo’lmaydilar, ular daraxtlarning bir navini boshqasidan farqlay olmaydilar. Bu bolalarning daraxtlarni taqqoslamaganliklari, har bir daraxtning tanish shoxlari, po’stlog’i rangi, barglarining shakli va katta-kichikligini qarab chiqmagan