2,23 – Lаbоrаtоriya ishi quyosh batareyalarini tekshirish fotoelektrik o’zgartirgich fotoelektricheskiy o’zgartirgich (fotoelement)

Monokristall kremniydan tayyorlangan quyosh elementlari 
Monokristall 
elementlar eng yuqori samarali energiya o’zgarishiga egadirlar. Ular toza kristallik 
kremniyni dislokatsiyalarning past zichligida qayta ishlash yo’li bilan olinadi.
Polikristallik kremniydan tayyorlangan quyosh elementlari
Nazorat etiluvchi hajmiy kristallanish yo’li bilan tayyorlanadi. Polikristallik 
kremniy kristalining ichida donador chegaralar bilan ajratilgan sohalar bor bo’lib, 
ular elementlarning kamroq samaradorligini vujudga keltiradi.
Amorf kremniydan tayyorlangan quyosh elementlari
Amorf kremniy kremniyning yupqa plenkasini yetakchi materialga o’tkazish yo’li 
bilan olinadi. Bu texnologiya qator afzalliklarka ega:
- amorf kremniy asosidagi quyosh panellarini ishlab chiqarish jarayoni nisbatan 
oddiy va arzon sanaladi;
- katta maydonli elementlarni ishlab chiqarish mumkinligi;
- kam energiya iste’mol etilishi.
Texnologiyaning kamchiliklari:
- kristallik elementlarga nisbatan aylantirish samaradorligining sezilarli kamligi;
- elementlarning degradatsiya jarayoniga duchor bo’lishi.
16.1. jadvalda turli xil FEO’larning tashqi ko’rinishi va tavsifnomalari 
ko’rsatilgan. 
16.1. jadval 
Tavsifnomalar 
Fotoelektrik o’zgartirgichning turi 
Monokristall 
Polikristall 
Amorf 
Tashqi 
ko’rinishi 
FIK, % 
14 - 20 
12 - 18 
6 - 10 
 
2 QUYOSH BATAREYASI 
Quyosh batareyasi 
— bir necha birlashtirilgan fotoelektrik o’zgartirgichlar
(yarim o’tkazgich qurilmalar)dan iborat bo’lib, u quyosh energiyasini to’g’ridan 
to’g’ri o’zgarmas elektr tokiga aylantiradi. Kristallik modulь (quyosh batareyasi) 
bir necha alohida quyosh elementlaridan iborat bo’lib, amalda hamma vaqt ketma – 
ket ulanadi, bu esa kuchlanish va chiqish quvvatini bitta quyosh elementiga nisbatan 
oshirish imkoniyatini beradi. Odatda modulning kuchlanishi batareyaning 12 V ga 
teng bo’lgan kuchlanishiga moslanadi. Alohida quyosh elementining kuchlanishi 
25
0 
С da 1.5 ga teng atmosfera massasida 0,6 V ni tashkil etadi. Quyosh 
batareyasining tuzilishi 16.2. – rasmda keltirilgan.

---

16.2 - rasm. Quyosh batareyasining tuzilishi 
16.3
- rasm – Elementlarning ulanishi.