22-maruza. Metall kosntruksiyalari tugunlaridagi kuchlarni aniqlash

22-maruza. Metall kosntruksiyalari tugunlaridagi kuchlarni aniqlash.
Тайёрланган тўсин мустаҳкам, етарли даражада бикирлигига эга, умумий ва алоҳида элементларни турғунлиги таъминланган бўлиши керак ва шу тўсинни тайёрлаш арзонга тушиши керак.
Оқилона юза топиш учун биринчи навбатда тўсинни кесим юзасини баландлиги ўрнатилади.
Тўсиннинг баландлигини белгилашдан олдин унинг иккита қиймати аниқланади:
hmin – минимал баландлиги , hопт – тежамли баландлиги.
Тўсинни энг кичик баландлиги уни бикирлиги таъминланиши эътиборга олган ҳолда аниқланади. Маълумки, қўзғалувчи шарнирли таянчга эга бўлган тўсин учун нисбий эгилиши қуйидагича аниқланади:


Шарт бажарилишини ҳисобга олсак, у ҳолда қуйидаги ифода келиб чиқади:

Тўсиннинг оптимал баландлигини аниқлаш иқтисодий мулоҳазаларга асосланган. Тўсиннинг оғирлиги, асосан унинг токчалари ва деворчасининг оғирлигидан иборат бўлиб, бу оғирликлар бир-бирига тескари муносабатлардадир, яъни бирининг ошиши билан иккинчиси камайиб боради.

Бош тўсин кесим юзаси
Тўсинни кўтариш қобилияти эгувчи кучлар таъсир этаётганда уни қаршилик моменти билан характерланади. Симметрик қўштаврли юза учун қаршилик моментини қуйидагича ёзамиз. Ҳисобни осонлаштириш учун:




Бу тенгламадан тўсинни умумий кесим юзасини аниқлаймиз:


Тежамкор баландликни аниқлаш учун тўсин деворчасининг эгилувчанлигини «К»ни билишимиз керак ёки деворчанинг қалинлигини «tw»

Девор қалинлигини эмпирик формуладан фойдаланиб аниқлаш мумкин

Минимал ва оптимал баландликлар қиймати аниқлангандан кейин тўсиннинг лойиҳавий баландлиги ўрнатилади.
Тўсин кесим юзасини баландлиги ва девори қалинлиги маълум бўлди, энди токчаларнинг кесим юзасини аниқлаш лозим. Бунинг учун қаршилик момент тенгламасига қайтамиз

ва бундан токчалар юзаси аниқланиб, варақсимон прокатидан мос келадиган юза танлаб олинади

Юзани танлаб олишда токчанинг кенглиги ва қалинлиги орасидаги муносабат конструктив талабларига жавоб бериши керак.
Тўсиннинг умумий турғунлиги таъминланиши токчанинг кенглигини тўсиннинг кесим юзасини баландлиги нисбатига ҳам боғлиқ.



Тўсин мустаҳкамликка ва бикирликка текширилади