21. Linuxda xavfsizlik choralari. Ip protokollar. Ip manzil va portlar bilan ishlash

144. Linuxda /var katalogining mo’ljallanishi.
/var - tez-tez o'zgaruvchan ma'lumotlar uchun katalog
Ushbu katalogda operatsion tizim jurnallari, tizim jurnallari fayllari, kesh fayllari va boshqalar mavjud.
/var/adm - jurnal fayllari, tizimni o'rnatish yozuvlari, ma'muriy komponentlar.
/var/cache - turli dasturlar uchun barcha keshlar.
/var/games - o'yin yutuqlari bo'lgan fayllar.
/var/log - tizim jurnali fayllari (jurnal fayllari).
/var/lock - ba'zi manbalar bandligini ko'rsatadigan qulflash fayllarini o'z ichiga oladi.
/var/lib - ish paytida dasturlar tomonidan o'zgartiriladi (masalan, ma'lumotlar bazalari, metama'lumotlar va boshqalar).
/var/spool - papkali kataloglar (masalan, chop etish navbatlari, o'qilmagan yoki yuborilmagan elektron xatlar, cron vazifalari va boshqalar).
/var/tmp - fayllarni vaqtincha saqlash uchun katalog.
/var/www - Apache serveri uchun veb-sahifalarni joylashtiradi.
ls -la buyrug'i yordamida fayl tizimining tuzilishini ko'rishingiz mumkin.


145. Linuxda familiyangizga mos katalog yaratib uni ichida ismingizga mos ixtiyoriy fayl yaratish buyrug’ini yozing.


146. Linuxda familiyangizga mos foydalanuvchi yaratish buyrug’ini yozing.Bu foydalanuvchini biror guruhga qo’shing.
adduser foydalanuvchi_nomi – foydalanuvchi yaratish
usermod –a –G guruh_nomi1, guruh_nomi2, foydalanuvchi_nomi –foydalanuvchini guruhga qo’shish.
147. Linuxda YUM paketi to’plam menejiri va YUM paketida amallar bajarisj jarayonini tavsiflang;
YUM ( Yellowdog Updater Modified ) ochiq kodli buyruq qatori hamda RPM ( RedHat Package Manager ) asosidagi Linux tizimlari uchun grafik asosidagi paketlarni boshqarish vositasidir.
Yum - Red Hat paket menejeri bo'lib, u mavjud paketlar haqida ma'lumot so'rash, paketlarni omborlardan olish, ularni o'rnatish va o'chirish va butun tizimni eng so'nggi versiyaga yangilash imkoniyatiga ega. Yum siz yangilayotgan, o'rnatayotgan yoki olib tashlayotgan paketlar bo'yicha avtomatik bog'liqlikni aniqlaydi va shu bilan barcha mavjud bo'lgan bog'liq paketlarni avtomatik aniqlash, olish va o'rnatish imkoniyatiga ega.
Yum yangi, qo'shimcha omborlar yoki paket manbalari bilan sozlanishi mumkin, shuningdek, uning imkoniyatlarini yaxshilaydigan va kengaytiradigan ko'plab plaginlarni taqdim etadi. Yum RPM qila oladigan ko'plab vazifalarni bajarishga qodir; qo'shimcha ravishda, buyruq qatorining ko'p variantlari o'xshash. Yum bitta mashinada yoki ularning guruhlarida oson va sodda paketlarni boshqarish imkonini beradi.
Yum shuningdek, boshqa mashinalarga yuklab olish va o'rnatish uchun RPM paketlarining shaxsiy omborlarini osongina sozlash imkonini beradi .
yumTizimingizda paketlarni oʻrnatish, yangilash yoki oʻchirish uchun foydalanish uchun siz superfoydalanuvchi huquqlariga ega boʻlishingiz kerak . sudo su
Tizimingizda qaysi oʻrnatilgan paketlarda yangilanishlar mavjudligini koʻrish uchun quyidagi buyruqdan foydalanish: