21-amaliy mashgulot Mehnat sarfi kalkulyatsiyasini tuzish. Mehnat hajmi kalьkulyatsiyasi va ishchilarning ish haqqi

21-amaliy mashgulot
Mehnat sarfi kalkulyatsiyasini tuzish.
Mehnat hajmi kalьkulyatsiyasi va ishchilarning ish haqqi (1 qavat uchun)

k.k.	ENiR	Ishning nomi		O’lchov birligi	Ish hajmi	Vaqt normasi odam-soat	Butun hajm uchun mehnat sarfi odam-kun	Bir o’lcham uchun baho, so’mda	Butun hajm uchun ish haqqi so’mda	Zveno turkumi
I. Yuzani tayyorlash
1.	8-24 T - 4	SHiftni tayyorlash		100 m^2	7,8	8,18	7,98	4-89	84-24	2-3 T, bo’yoqchilar
2.	-//-	Elimli bo’yash uchun devor yuzalarini tayyorlash		-//-	8,52	8,18	8,71	4-39	37-40	-//-
3.	-//-	SHu yuzani moyli bo’yashga tayyorlash		-//-	9,21	42,24	48,68	26-49,7	244-04	-//-
4.	-//-	Yog’och pollar yuzasini moyli bo’yashga tayyorlash		-//-	7,8	65,28	63-65	40-35	315-41	-//-
5.	-//-	Deraza romlarni moyli bo’yashga tayyorlash		-//-	1,62	75,86	15,36	48-06	77-86	-//-
6.	-//-	Eshiklarni moyli bo’yashga tayyorlash		-//-	2,42	5386	18,11	39-03	94-45	-//-
	Norma bo’yicha jami					162,44 odam - kun				807 – 40 so’m
II. SHiftni oqlash va devorlarni yelimli bo’yash
7.	8-30 T.Ip. 2.	Elimli kollerni tayyorlash (2 marta bo’yash uchun)		100	8,52	0,75 × 2 = 1,5	1,6	0 – 469 × 2 = 0,938	7 - 99	4T – I bo’yoqchi
8.	-//-	Ohakli koler tayyorlash		-//-	7,8	0,75 × 2 = 1,14	1,1	0 – 35 × 2 = 0,721	5 - 55	-//-
9.	8 - 24	Devorni sifatli qilib bo’yoq purkagich bilan ikki marta yelimli bo’yoq bilan bo’yash		-//-	8,52	1,4 × 2 = 2,8	2,98	0 – 82,6 × 2 = 1,65	14 – 07	4T, - I, 3T –I bo’yoqchi
10.	-//-	SHiftni bo’yoq purkagich yordamida yelimli bo’yoq bilan karra bo’yash		-//-	7,8	1,6 × 2 = 3,2	3,12	0,944 × 2 = 1,88	14 – 72	-//-
11.	-//-	Devorni sifatli qilib yumshoq o’etka yordamida otvodkada yelimli bo’yoq bilan bo’yash (10)		-//-	0,85	3,4	0,36	2 – 13	11,81	4T, - I, bo’yoqchi
	Norma bo’yicha jami					9,17 odam-kun				44 – 14 so’m.
III. Moyli bo’yash
12.	8 – 24 T – 6 P.14 p16		Suvoqli ustidan sifatli qilib valik yordamida fleytsevka bilan moyli bo’yash	100 m^2	9,21	5,5 × 2,6 – 7,8	8,98	3 – 25 – 1- 83 – 5 - 08	46 - 79	4T – I bo’yoqchi
13.	8 – 24 T – 6 P.14 p16 4 16		Polni sifatli qilib (valik bilan)	2 karra bo’yash	7,8	14,4	14,04	9-21	71-84	-//-
14.	8 – 24 T.12 13 16 416		Romlarni 2 karra щetka yordamida moyli bo’yoq bilan moylash	-//-	1,62	45,7	5,91	28-79	46-64	-//-
15.	-//-		Eshiklarni bo’yash	-//-	2,42	32,2	9,74	20-27	49-05	-//-
16.	8-30		Moyli koller tayyorlash	-//-	21,05	0,44	1,16	0-276	5-80	-//-
	Norma bo’yicha jami					44,71 odam-kun				247-53 so’m

3-ilova


Ishlab chiqarish oylik jadvali (asosiy yumushlarni bajarish ketma-ketligi va brigada a’zolarni sonini aniqlash).
Bo’yoq ishlarini uzuliksiz oqim yoki kompleks oqim usuli bilan olib boriladi. Ajratilgan oqimda brigada zvenolarga bo’linadi, ular har biri bir guruh operatsyailarni bajarishga ixtisoslashadi (misol uchun: yuzani tayyorlash va shpatellash, shiftni va devorni suv – bo’r tarkibi bilan moyli bo’yoq bilan bo’yash). Bu ixtisoslashgan zvenolar o’z ishlarini bir zaxvatkada tamomlab bo’lib, boshqasiga o’tadilar. Zvenolar ketmag’ket surkalib ob’ektda uzluksiz oqim hosil qiladilar. Har bir ishni bajarishga mo’ljallangan ixtisoslashtirilgan zvenolar soni shunday tanlanadiki, yumushlarni bajarish darajasi taxminan bir xil bo’lishi lozim, bunda faqat ish bajarish uchun sarf bo’ladigan vaqtincha emas, balki ishlov berilgan qatlamni qurilishga yoki yetilishiga ketadigan vaqt ham hisobga olinadi. Ixtisoslashgan zvenolar tarkibi quyidagicha bo’lgani maqsadga muvofiq:
3-jadval

Zveno	Ish turi	Turkum	Zvenodagi bo’yoqchilar soni
1.	Suvli tarkib bilan devor va shiftni bo’yash	2 3 4	1 1 1
2.	Suvsiz tarkib bilan yuzalarni bo’yash	2 3 4	1 1 1

Oylik jadval tuzilayotganda 2.3.4.5. va 6 raqamlar kalьkulyatsiyada berilganlar bilan to’ldiriladi. Avval 3, ishning nomi, oralig’i to’ldiriladi, bunga bajariladigan hamma ishlar yoziladi. “Zveno turi” oralig’iga har bir ish uchun 3 jadvalda tavsiya etilgan ishchilarning tarkibi yoziladi, ishchilarning soni esa pastda keltirilgan xisobbo’yicha aniqlanadi. Suvli tarkib bilan bo’yaladigan yuzalarni, zveno tomonidan quyidagi tartibda bajariladi. Avval xama ishchilar yuzalarni bo’yashga tayyorlaydilar (ya’ni yoriqlarni to’ldiradilar, silliqlaydilar). Bizning misolimizda devor va shift yuzalarini bo’rsuv bilan bo’yashga tayyorlash uchun 7,98 + 8,71 = 16,69 odam-kun talab qilinadi. (kalьkulyatsiya bo’yicha II.1 va II.2) 3 kishidan iborat birinchi zveno, har bir qavat yuzalarini tayyorlash uchun 16,63 : 2 = 5,5 ishchi smena sarflaydi. SHiftni oqlash uchun bor yo’g’i 3,12 odam-kun (kalьkulyatsiya II.10) talab qilinadi, bu ishni 4 turkumli bitta ishchi bajaradi. U har bir qavatda 3 smenada ishlaydi. U ishni yuqoridagi 3 qavat yuzalari tayyor bo’lgandan so’ng boshlaydi. Boshqacha aytganda, zvenodagi 2 ishchi birinchi qavatdagi yuzani 16,63 : 2 = 8,5 smena ichida tayyorlaydilar. 4 turkumli ishchi esa bu vaqtda shiftni oqlaydi. SHiftni oqlab bo’lib, 4 turkumli ishchi yelimli moylashga o’tadi. Bu ishlarda mehnat sarfi katta bo’lgani uchun ((48,63 + 15,35 + 18,11) = 82,1 odam-kun kalьkulyatsiya bo’yicha II.3 II.5 II.6). Bo’yoqchilarni 3 ta zvenosini olamiz.

2 turkumli bщyoыchilar yog’och sirtlarni qisman tekislaydilar. Tekislangan joylarni aliflaydilar, devor yuzalarini silliqlaydilar va qisman aliflaydilar, 3 turkumdagi bo’yoqchilar yoriqlarni to’ldiradilar, sirtlarni silliqlaydilar va shpaklevkalaydilar, yog’och sirtlaridagi ko’zlarni olib tashlaydilar, yog’och yoriqlarni to’ldiradilar.
4 turkumdagi bo’yoqchi aliflaydi, tekislaydi, bo’yaydi va flaytsevlaydi. 4 qavatda ishlayotgan birinchi zvenoga xalaqt bermaslik uchun, zvenolar yuzani tayyorlash ishlarini 3 qavatdan boshlaydilar. 3 qavatdagi ishni tamom qilib, zvenolar 4 qavatga o’tadilar, shundan so’ng 1 qavatga tushadilar. Birinchi qavatda ish boshlagandan so’ng 7 kun o’tgach, zvenolarga birinchi zvenodan 2 ishchi kelib qo’shiladi, ular yuzani suvli bo’yashga tayyorlashni tamomlaydilar. 9 + 2 = 11 bo’yoqchi birinchi qavtdagi ishni 2 kunda tamomlaydilar. 82,1 – 63 = 19,1 odam-kun qoladi. 19,1 : 11 = 2 kun. SHundan so’ng 11 bo’yoqchi 2 qavat yuzalarini tayyorlashga o’tadilar. Ishni 82,1 : 11 = 7,5 kunda bajaradilar. Birinchi zvenodagi 4 turkumli bo’yoqchi shiftni oqlab bo’lgandan so’ng, har bir qavat devorlarni 3,5 sm qalinlikda yelimli bo’yoq bilan bo’lib 11 bo’yoqchi 4 qavatdagi qavatlarni moyli bo’yashni 2,5 smenada tamomlaydilar. SHundan so’ng zvenolar bo’linadilar. 6 bo’yoqchi moyli bo’yashga qoladi, 5 ta bo’yoqchi yog’ochli pol yuzalarini tayyorlashni boshlaydilar. 5,5 smenadan so’ng, ya’ni devorni bo’yab bo’lgandan so’ng ularga 4 turkumli bo’yoqchi kelib qo’shiladi, 4 qavatdagi ish 6 smenadan so’ng tamomlanadi ((5 odam + 5,5 sm = 27,5 odam-kun) × 63,65 odam-kun – 27,5 odam-kun = 36,15 odam-kun × 36,15 odam-kun : 60 odam-kun = 6 kun.). Bu 6 bo’yoqchi 3 qavatda 3,5 kun ishlaganlaridan so’ng ularga birinchi qavatda moyli bo’yashni tamomlagan 6 bo’yoqchi kelib qo’shiladi. 12 bo’yoqchi 3 qavatdagi ishlarni 3,5 smenada tamomlaydilar (6 kishi × 3,5 kun = 21 odam-kun, 63, 65 odam-kun – 21 odam-kun = 42,65 odam-kun, 42, 65 : 12 odam-kun = 3,5 kun.). 2 va 1 qavatlardagi ishni tamom qilish uchun 9 kishili uchta zvenoni qoldiramiz, uchta kishi bitta zvenoda 4 qavat pollarini bo’yashga boradilar. Bu zveno xar qavatda 4,5 smena ishlab 14 kun ishni tamomlaydilar. 2 turkumli bo’yoqchi tayyorlash bilan shug’ullanadi. Bu ishni mehnat sarfi (kalьkulyatsiya bo’yicha) jami 1,6 + 1,11 = 3,87 odam-kun kalendar grafigi bo’yicha esa bu ishga 74 kun ajratilgan, bu bo’yoqchi koler tayyorlashdan tashqari yordamchi ishlar bilan ham shug’ullanadi.