205-Guruh talabasi Xolmo’minov Abdullaning organik kimyo fanidan mustaqil ishi Uch atomli spirtlar

205-Guruh talabasi Xolmo’minov Abdullaning organik kimyo fanidan mustaqil ishi

Uch atomli spirtlar

• Uch atomli spirtlar
• Reja: 1. Uch atomli spirtlarning nomlanishi.
• 2. Olinishi.
• 3. Xossalari.
• 4. Ishlatilishi.

1. Uch atomli spirtlarning nomlanishi.

• 1. Uch atomli spirtlarning nomlanishi.
• Molekulasida turli uglerod atomlarida uchta gidroksil gruppa bo'lgan birikmalar uch atomli
• spirtlar deyiladi. Umumiy formulasi (CnH2n-1(OH)3 ). Uning yana bir nomi triollar deb xam ataladi. Uning oddiy vakili glitserin.Glitserinni birinchi marta kimyogar va
• farmatsevt Sheyelye yog'ni PbO bilan qizdirish natijasida hosil qilgan. Uning tuzilishi va xossalarini Shevrel, Bertlo va boshqalar o'rgan-
• gan.

Glitserin tabiatda yuqori organik kislotalar bilan birga murakkab efir holida uchraydi. Glitserinning bunday birikmalar yog'lar deb ataladi.

• Glitserin tabiatda yuqori organik kislotalar bilan birga murakkab efir holida uchraydi. Glitserinning bunday birikmalar yog'lar deb ataladi.
• Glitserin. CH2-CH-CH2 propantriol-1,2,3.
• l l l
• OH OH OH
• 2.Monosaxaridlarni maxsus fermantlar bilan bijg'itilganda glitserin hosil bo'ladi:
• C6H12O6 ==CH2-CH-CH2+CH3-C=OH +CO2
• OH OH OH

3.Hozirgi vaqtda glitserin sanoatda neftni krekinglashda hosil bo'ladigan propilendan olinmoqda. Propilen xlorlanganda allil xlorid hosil bo'ladi:

• 3.Hozirgi vaqtda glitserin sanoatda neftni krekinglashda hosil bo'ladigan propilendan olinmoqda. Propilen xlorlanganda allil xlorid hosil bo'ladi:
• CH3-CH=CH2== CH2Cl-CH=CH2+HCl
• So'ngra allil xlorid so'ndirilgan ohak Ca(OH)2
• ta'sirida allil spirtga ayantiriladi:
• 2CH2Cl-CH=CH2+Ca(OH)2==2CH2OH-CH=CH2+CaCl2 allil spirt

Nihoyat, olingan allil spirt oksidlanadi va glitserin olinadi: [O]+HOH

• Nihoyat, olingan allil spirt oksidlanadi va glitserin olinadi: [O]+HOH
• 2CH2Cl-CH=CH2+Ca(OH)2+===2CH2OH-CHOH-
• (KMnO4+OH)
• -CH2OH
• 4. kreking gazlar tarkibidagi propilenni oksidlab olinadi: +1/2O2 H2O2
• CH2=CH-CH2==CH2=CH-C=O===CH2=CH--
• H
• -CH2OH====CH2(OH)-CH(OH)-CH2OH

Kimyoviy xossasi.

• Kimyoviy xossasi.
• 1.Glitseringa ishqor ta'sir ettirib, glitseratlar olinadi.
• CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH)+NaOH=CH2(ONa)-
• -CH(ONa-CH2(ONa).
• 2.Glitserinning nitrat kislota bilan o'zaro ta'sirlashib, nitroglitserin hosil qilish reaksiyasi katta ahamiyatga ega:
• CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH)+3HNO3==
• CH2(ONO2)-CH(ONO2)-CH2(ONO2)+3H2O.

3.Organik kislotalar bilan ham murakkab efirlar hosil qiladi:

• 3.Organik kislotalar bilan ham murakkab efirlar hosil qiladi:
• CH2(OH)-CH(OH)-CH2(OH)+3R-COOH=
• CH2-O-C(O)-R
• l
• CH-O-C(O)-R +3H2O.
• l
• CH2-O-C(O)-R
• 4. Glitserin Cu(OH)2 bilan ravshan ko'k rangli mis glitserat hosil qiladi.

Glikollarning oksidlanish reaksiyalarida oraliq har xil oksidlanish mahsulotlari hosil bo’ladi. Ma’lum bir sharoitda oraliq oksidlanish mahsulotlarini ajratib olish mumkin

• Glikollarning oksidlanish reaksiyalarida oraliq har xil oksidlanish mahsulotlari hosil bo’ladi. Ma’lum bir sharoitda oraliq oksidlanish mahsulotlarini ajratib olish mumkin

Glikollarning bir atomli spirtlardan farqli xossalari. Glikollar bir atomli spirtlarga nisbatan ancha kuchli kislota xossasiga ega bo’lgan OH-kislotalardir. Ular faqatgina ishqoriy metallar bilangina emas, balki ishqorlar, og’ir metallarning gidroksidlari bilan ham reaksiyaga kirishadilar.

• Glikollarning bir atomli spirtlardan farqli xossalari. Glikollar bir atomli spirtlarga nisbatan ancha kuchli kislota xossasiga ega bo’lgan OH-kislotalardir. Ular faqatgina ishqoriy metallar bilangina emas, balki ishqorlar, og’ir metallarning gidroksidlari bilan ham reaksiyaga kirishadilar.
• Glikollarning kislotali xossasining kuchli bo’lishiga sabab, ular molekulasidagi bir gidroksil guruh ikkinchi gidroksil guruhga elektronоakseptorday ta’sir etadi (-I).

Benzol gomologlarining yon zanjirdagi vodorod atomlarining gidroksil guruhga almashinishidan hosil bo’lgan organik birikmalar aromatik spirtlar deyiladi.

• Benzol gomologlarining yon zanjirdagi vodorod atomlarining gidroksil guruhga almashinishidan hosil bo’lgan organik birikmalar aromatik spirtlar deyiladi.
• Aromatik spirtlar tabiatda erkin holda va murakkab efir ko’rinishida uchraydi.
• Aromatik spirtlarning sintetik olinish usullaridan biri yon zanjirdagi galogen hosilalarni gidrolizlab olish:
• Aromatik spirtlar to’yingan spirtlarning barcha kimyoviy xossalarini namoyon qiladi. Ular ham alkogolyatlar, oddiy va murakkab efirlar hosil qiladi, oksidlanadi.
• Ko’pchilik aromatik spirtlar va ularning murakkab efirlari yoqimli hidga ega

Etiboringiz uchun rahmat!!!