|
205- guruh talabasi Yo’ldoshev Muhammadning tayyorlagan taqdimoti Mavzu: Tasavvufning falsafiy jihatlari. ( esse tayyorlash ) - Mavzu: Tasavvufning falsafiy jihatlari. ( esse tayyorlash )
Tasavvuf islom olamidagi xalqlarning ijtimoiy- falsafiy , madaniy – ma’naviy hayotida keng tarqalgan , eng murakkab hamda o’zaro ziddiyatlarga to’la g’oyaviy oqimlardan biri hisoblanadi. - Tasavvuf islom olamidagi xalqlarning ijtimoiy- falsafiy , madaniy – ma’naviy hayotida keng tarqalgan , eng murakkab hamda o’zaro ziddiyatlarga to’la g’oyaviy oqimlardan biri hisoblanadi.
Tasavvuf paydo bo’lishining birinchi asrlarida (IX-X) bid’at ta’limotlar qatoriga qo’yilgan uning targ’ibotchi va tashviqotchilari beayov quvg’in etilgan, ba’zilari shafqatsiz qatl etilgan. - Tasavvuf paydo bo’lishining birinchi asrlarida (IX-X) bid’at ta’limotlar qatoriga qo’yilgan uning targ’ibotchi va tashviqotchilari beayov quvg’in etilgan, ba’zilari shafqatsiz qatl etilgan.
Ko’pchilik mualliflarning fikricha, tasavvuf, arabcha “ suf “ so’zidan so’fiy so’zi yasalgan. So’fiylar- aksar qo’y junidan to’qilgan chakmon yoki po’stin kiyib yuruvchi darveshlardir. - Ko’pchilik mualliflarning fikricha, tasavvuf, arabcha “ suf “ so’zidan so’fiy so’zi yasalgan. So’fiylar- aksar qo’y junidan to’qilgan chakmon yoki po’stin kiyib yuruvchi darveshlardir.
Tasavvufning yirik nazariyotchilari orasida quyidagilar alohida o’rin tutadilar: Robiya (VIII asr), Ibrohim ibn Adham ( VIII asr ) Boyazid Tayfur al- Bistomiy ( vaf. 875-878 ) Abu Bakr ash- Shibli ( IX asr) - Tasavvufning yirik nazariyotchilari orasida quyidagilar alohida o’rin tutadilar: Robiya (VIII asr), Ibrohim ibn Adham ( VIII asr ) Boyazid Tayfur al- Bistomiy ( vaf. 875-878 ) Abu Bakr ash- Shibli ( IX asr)
Taqvodorlar yuragi billur kabi shaffof , “ gunohkorlar “ yuragi esa “zang “ bilan qoplangan va haqiqatni eshitishga kar deb qaralgan . - Taqvodorlar yuragi billur kabi shaffof , “ gunohkorlar “ yuragi esa “zang “ bilan qoplangan va haqiqatni eshitishga kar deb qaralgan .
Yuraklarni “ rahmdil “ qilish yo’li, ularni ilohiy bilimlarni qabul qilishga va dunyoviy hislardan , istaklardan nafratlanishga tayyorlash tasavvufning bilish nazariyasi, ruhxshunosligi va amaliyotining mavzusini tashkil etadi. - Yuraklarni “ rahmdil “ qilish yo’li, ularni ilohiy bilimlarni qabul qilishga va dunyoviy hislardan , istaklardan nafratlanishga tayyorlash tasavvufning bilish nazariyasi, ruhxshunosligi va amaliyotining mavzusini tashkil etadi.
Payg’ambar risolati haqidagi ta’limotda ( nubuvvat ) “ Muhammad qalbi “ ( shuningdek keyingi davr tasavvufida “ Muhammad ruhi “ ) ruhi nur chaqiruvchi manba bo’lib, odamlar hali badan shakliga kirmasdan oldin nurafshon qilgan. - Payg’ambar risolati haqidagi ta’limotda ( nubuvvat ) “ Muhammad qalbi “ ( shuningdek keyingi davr tasavvufida “ Muhammad ruhi “ ) ruhi nur chaqiruvchi manba bo’lib, odamlar hali badan shakliga kirmasdan oldin nurafshon qilgan.
Yurak qalb tushunchasi tasavvufda zikr bilan yaqindan bog’liqdir: haqiqiy zikrning quroli faqat til ( zikr al- lison )gina emas balki , inson badanining butun a’zolari bo’lib oxirida ualrdan eng muhimi sifatida yurak ( zikr –al qalb ) tan olinadi. - Yurak qalb tushunchasi tasavvufda zikr bilan yaqindan bog’liqdir: haqiqiy zikrning quroli faqat til ( zikr al- lison )gina emas balki , inson badanining butun a’zolari bo’lib oxirida ualrdan eng muhimi sifatida yurak ( zikr –al qalb ) tan olinadi.
Qalb orqali amalga oshiriladigan zikr natijasida Alloh sufiy yuragidan “ joy oladi “ va uning barcha xatti harakatlarning yagona kuyiga aylanadi.So’fiy ilohiy siymoga aylanadi. - Qalb orqali amalga oshiriladigan zikr natijasida Alloh sufiy yuragidan “ joy oladi “ va uning barcha xatti harakatlarning yagona kuyiga aylanadi.So’fiy ilohiy siymoga aylanadi.
“ Qalbshunoslikning “ tasavvufiy unsurlarini umumlashtirgan G’azzoliy , ayni bir vaqtda yurakni tabiiy badan ( lahm ) sifatida ham ifodaladi. Ya;ni qalb o’zida inson tabiatning oliy va quyi jihatlarini birlashtiradi. - “ Qalbshunoslikning “ tasavvufiy unsurlarini umumlashtirgan G’azzoliy , ayni bir vaqtda yurakni tabiiy badan ( lahm ) sifatida ham ifodaladi. Ya;ni qalb o’zida inson tabiatning oliy va quyi jihatlarini birlashtiradi.
Tasavvuf Markaziy Osiyoda keng tarqalgan edi . U ayniqsa G’azzoliy , Ahmad Yassaviy , Sulaymon Boqirg’oniy Bahouddin Naqshband va boshqalar nomi bilan bog’langan. - Tasavvuf Markaziy Osiyoda keng tarqalgan edi . U ayniqsa G’azzoliy , Ahmad Yassaviy , Sulaymon Boqirg’oniy Bahouddin Naqshband va boshqalar nomi bilan bog’langan.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. - E’tiboringiz uchun rahmat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
