2022-yil px;font-family: bcdfee+TimesNewRomanPS;color:#000000;}. ft{font-size: >px;font-family: bcdgee+Arial;color:#000000;}. ft00{font-size: >px;font-family: bcdeee+TimesNewRomanpsmt;color:#000000;}. ft{font-size: >px;font-family

2.
 
Buyuk Xitoy devori haqida 
ma’lumot
 bering. 
Buyuk xitoy devori (xitoycha "Vanli chongchang" 
—
"10 ming li uzunliqdagi 
devor"), Sin Shixuandi 
o‘z
davlatini 
ko‘chmanchi
xunnlarning hujumlaridan himoya 
qilish uchun Shimoliy Xitoy 
bo‘ylab
qurilganmudofaa devorini yanada 
mustahkamlashni buyurgan. Devorni qurish ishlari dastlab mil. avvalgi IV asrda 
boshlangan. Bu devor tarixda Buyuk Xitoy devori deb atalgan. Uning balandligi 6- 
10 metr, qalinligi 5-
8 metr, uzunligi esa qariyb 4000 kilometrni tashkil etadi. Qalʼa
devori sifatida dastlabki qismi miloddan avvalgi 4
—
3-
asrlarda (tosh va gʻishtdan
ishlanib, ichini tuproq bilan toʻldirib, shibbalab) qurilgan. Miloddan avvalgi 2—
1- 
asrlarda 
Gʻarbga
tomon 500 km ga uzaytirilgan. Keyinchalik uni qurish va 
mustahkamlash ishlari (eng muhimi 14
—
15-asrlar) davom etgan. B.Buyuk Xitoy 
devori ning bal.
—
6,6 m (shinaklarining devorlari bilan 8
–
10 m gacha), B. Buyuk 
Xitoy devori 
meʼmoriy
yodgorlik sifatida saqlanadi. 
3.
 
Mirzo Abdulqodir Bedil hayoti va ijodi. 
Bedil (taxallusi; asl ismi Mirzo Abdulqodir) (1644, Bengaliya, Azimobod 
shahri. 
—
1721, Dehli) 
—
shoir, mutafakkir. Harbiy xizmatchi oilasida tugʻilgan.
Ota-
bobosi kesh (shahrisabz)lik, turkiy barlos urugʻidan. Yoshligidan turli fanlarga
qshiqqan. Shayx Kamol, shoh Fozil va Mirza Abdulqosim kabi olimlardan taʼlim
sshgan. Hindi
ston boʻylab koʻp sayohat qilgan, 1685 y.dan umrining oxirigacha
Dehlida yashagan. Fors tilida ijod qilgan. Arab, fors, hind, urdu tillarini mukammal 
bilgan, sharq xalqlari adabiyotini, tasavvuf va yunon falsafasini, ayniqsa Aristotel 
falsafasini at-roflic
ha oʻrgangan. 10 yoshlaridan badiiy ijod bilan shugʻullangan. 20
yoshida 
sheʼrlarini
saralab 
toʻplashga
kirishgan. Murakkab ijtimoiy-iqtisodiy 
sharoitda yashab ijod qilgan shoir 
oʻz
davriga befarq qaramagan, hinllar va 
musulmonlarning tinch-totuv yashashligini, yurtni obod, xalqni tinch-osoyishta, 
farogʻatda, hamjihatliqda koʻrishni orzu qilgan. Inson erkinligi, tafakkuri haqida
falsafiy fiqolar bayon etgan. Uning falsafiy-axloqiy qarashlari tasavvuf aqidalari 
taʼsirida shakllangan. Bedil dunyoqarashi tasav
vufning vahdat ul-
vujud taʼlimotiga
asoslanadi, yaʼni olamni Allohning koʻzgusi, inson qalbini shu koʻzguning markazi
deb biladi.