2021-yil 25-noyabr 2021-yil

Тадқиқот натижалари.
 
Педагогик зиддиятларнинг юзага келишдаги 
шарт-шароитлар шахс тоифаларига ажратишда буларнинг бир неча сабаблари 
борлигини аниқладик. Демак, юқоридаги ҳолатлар кўп ҳолларда қуйидаги тур-
лари мавжуд:
1) таъсирнинг йўналишига кўра: вертикал ва горизонтал;
2) низони ҳал қилиш усулига кўра: антогонистик ва келишувга олиб келади-
ган низолар - компромисс;
3) намоён бўлиш даражасига кўра: очиқ, яширин, потенсиал, асосли;
4) иштирокчилар сонига кўра: ички шахсий, шахслараро, гуруҳлараро;
5) келиб чиқиш табиатига кўра: миллий, этник, миллатлараро, ишлаб чиқа-
риш, хиссий-эмотсионал.

---

365
Ҳар бир зиддият алоҳида ҳодиса сифатида таҳлил қилинади, лекин уларнинг 
барчасига хос бўлган айрим қонуниятлар борки, уларга аввало унинг босқичла-
ри ёки фазалари киради:
I. Низо олди босқич — конфронтатсия.
II. Низонинг ўзи - компромисс ёки жанжал.
III. Низодан чиқиш - мулоқот ёки диссонанс.
Демак, биринчи босқичда конкрет масала юзасидан фикрлар ёки қарашлар-
да тафовут ёки қарама-қаршилик учун шарт-шароит пайдо бўлади. Томонлар 
ўртасига совуқчилик тушади, улар ўзаро келишолмай қоладилар, агар бунда 
ташқаридан қараганда, кўзга ташланадиган низо бўлмаса-да, ўша шахсларнинг 
ўзи бир-бирларига нисбатан муносабатларида буни ҳис қила бошлайдилар. 
Агар раҳбар айнан шу босқичда ҳодисага аралашиб, ўз вақтида оқилона қарор-
лар қабул қилолмаса, низо иккинчи босқичга ўтади.
Иккинчи босқичда ҳар иккала томон ўз қарашларини қарши томонникидан 
афзал билиб, очиқчасига бир-бирларини айблай бошлайдилар. Шу пайтда раҳбар 
уларни келиштиришга уринади, агар бу “уриниш” алоҳида - алоҳида тарзда томон-
ларни кабинетга чақириб рўй берса, вазият янада таранглашиб, зиддият чуқурла-
шиши, томонлар ўз холича раҳбарни ҳам ўзининг тарафдори қилиб, у ҳам низонинг 
иштирокчисига айланиб қолиши муқаррар бўлиб қолади. Шунинг учун ҳам ҳар қан-
дай низони томонларни бирга чақирган ҳолда ҳал қилиш ва компромисс қарорлар 
чиқаришга тайёр туришни тавсия этади. Бунинг учун раҳбарда низонинг тахминий 
образи ва уни ҳал қилишга бир нечта алтернатив ечимлар бўлиши керак.
Учинчи босқич: низодан чиқиш - мулоқот ёки диссонанс (товушлар уйғун-
сизлиги, ҳамда оҳангликнинг, уйғунликнинг йўқлиги ёки бузилиши: акси консо-
нанс (бир неча товушларнинг гармоник уйғунлиги; оҳангдорлиги).