2021-yil 25-noyabr 2021-yil

Хулоса ва таклифлар. 
Озиқ-овқат маҳсулотлари танқис бўлган мамлакат-
ларда иқтисодий ўсиш секинлашганлиги ва аксинча, фуқаролари етарли раци-
онда овқатланган давлатларда ривожланиш тезлашгани кузатилган.

---

105
Овқатланиш доираси ва иқтисодий ўсиш борасидаги изланишлар шуни 
кўрсатадики, 1 фоиз миқдордан кўпроқ оқсил моддасини истеъмол қилиш ялпи 
миллий маҳсулотнинг (ЯМҲ) йилига 0,49 фоиз ўсишини таъминлайди.
Ялпи миллий маҳсулот йилига 1 фоизга ўсиб борса, аҳолининг даромади 72 
йилда 2 бараварга, ялпи миллий маҳсулот 2 фойизга кўпайса одамларнинг пул 
маблағлари 36 йилда 4 бароварга ошади ва ҳоказо. Шу сабабли аҳолининг озиқ-
овқат маҳсулотлари билан таъминланиш даражаси мамлакат иқтисодиётининг 
ривожланишини белгилаб берувчи муҳим омиллардан бири ҳисобланади. [2]
Озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашда қишлоқ хўжалиги муҳим ўрин ту-
тади. Қуйидагилар озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашнинг устувор йўнали-
шлари ҳисобланади:
- қишлоқ хўжалигида ер ва сув ресурсларидан унумли, самарали фойдала-
нишни таъминлашга қаратилган қонунчиликни янада мустаҳкамлаш, қишлоқ 
хўжалиги маҳсулотлари таркибида озиқ-овқат маҳсулотлари улушининг юқори 
бўлишига эришиш;
- қишлоқ хўжалиги озиқ-овқат маҳсулотларининг зарур ҳажмларда етишти-
рилиши йўлида сувдан фойдаланиш тизимини такомиллаштириш;
1.
мулк ҳуқуқи ва ердан фойдаланиш дахлсизлигини давлат томонидан 
қатъий муҳофаза қилиш орқали аграр секторда меҳнат унумдорлигини ошириш 
механизмларини ривожлантириш;
2.
қишлоқ хўжалиги экинлари навларини районлаштириш ва илмий асо-
сланган алмашлаб экиш тизимини йўлга қўйиш;
3.
озиқ-овқат маҳсулотларини даладан дастурхонга етказиб беришдаги 
нобудгарчиликларни олдини олиш;
4.
озиқ-овқат маҳсулотлари сифатини жаҳон андозалари даражасига етка-
зиш ва халқаро сифат стандартларини жорий этишни кенгайтириш;
5.
рақамли ва инновацион, ресурс тежамкор технологияларни жорий 
этишни жадаллаштириш эвазига “ақлли қишлоқ хўжалиги”ни ривожлантириш;
6.
органик деҳқончиликни ривожлантиришни давлат бюджетидан субси-
диялар орқали қўллаб-қувватлаш ва бошқалар.
Озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш механизмлари белгиланган мақсад-
ли мезонлар асосида қуйидаги тадбирлар уйғунлигида амалга ошириш орқали 
таъминлаш мақсадга мувофиқдир:
республиканинг барча худудлари даражасида озиқ-овқат хавфсизлигини 
аниқлаш, баҳолаш ва кутилиши мумкин бўлган хавфни олдиндан билиш тизими-
ни жорий қилиш;
озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш бўйича халқаро талабларга уйғун-
лашган меёрий-хуқуқий хужжатлар тизими жорий қилиш;
республиканинг барча худудлари даражасида белгиланган мақсадли мезон-
ларни бажаришни таъминловчи агросаноат мажмуасини барқарор ривожлан-
тириш ва озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлашни тартибга солиш ва бошқа-
риш тизимини жорий қилиш. 

---

106
Деҳқончилик маҳсулотлари ҳосилдорлиги ва чорвачиликда маҳсулдорлик-
ни ошириш вазифаларини ҳал этиш учун замонавий агротехнологиялар жорий 
этилишини рағбатлантириш, қишлоқ хўжалиги озиқ-овқат маҳсулотларини ха-
рид қилиш ва тайёрлаш, тақсимлаш, қайта ишлаш ва сотишнинг самарали тизи-
мини яратиш ҳам муҳим. Хусусан, бутун йил мобайнида ҳам озиқ-овқат маҳсу-
лотлари билан таъминлайдиган, ҳам нархларнинг мавсумий ўзгариб туришини 
пасайтирадиган механизм яратиш лозим. Шу нуқтаи назардан янги ва қайта 
ишланган озиқ-овқат маҳсулотларини сақлашнинг самарали усулларини татбиқ 
этиш лозим.
2025 йилга бориб Ўзбекистон ўртача даражадан юқори даромад оладиган 
мамлакатлар гуруҳига ўтиши мақсад қилинган. Бу турмуш тарзи, хулқ-атвор 
андозалари, овқатланиш таркибини тегишли тарзда ўзгаришига олиб келади. 
Шуларни эътиборга олган ҳолда бир қанча товарлар бўйича қайта ишланадиган 
озиқ-овқат маҳсулотлари улуши ўсишини таъминлаш зарур бўлади. Қолаверса, 
овқатланиш стандартлари ва меъёрларини жорий этиш (шу жумладан, микро-
элементлар ва зарур нутриентлар мавжуд бўлиши, зарарли моддалар, турли 
қўшимчалар, бўёқлар, таъм берувчилар, эмульгаторларни назорат қилиш, тай-
ёрлаш, ташиш технологияларига риоя қилишни назорат қилиш), шунингдек, 
овқатланиш сифати устидан назорат қилиш механизмини янада ривожланти-
риш лозим. Аҳолининг овқатланиш моделини яхшилаш мақсадида соғлом овқат-
ланиш тўғрисидаги зарур ахборотни тарқатиш, бу борада тиббиёт муассасалари 
фаоллигини ошириш мақсадга мувофиқдир.