|
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy
natijalarni shakllantirish tartibi to‘g‘risidagi nizomni
2 . Boshqaruv hisobi:A.V Vahobov. A. Abdullayev
3. Internetning https://qalampir.uz/uz/ saytidan
245
МОЛИЯ БОЗОРИНИНГ МИЛЛИЙ ИҚТИСОДИЁТНИ
РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ ЎРНИ ВА ЖАҲОН МОЛИЯ
БОЗОРИГА ИНТЕГРАЦИЯЛАШИШНИНГ
ЗАМОНАВИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
С.У.Холдоров,
Молия ва бухгалтерия ҳисоби
кафедраси ассистенти, ТДИУ
Аннотация:
Ушбу мақолада Ўзбекистон молия бозорининг иқтисодиётдаги ўрни
ва тизимдаги ислоҳатлар натижасида Ўзбекистонинг замонавий жаҳон молия бозори-
даги нуфузини яхшилашга қаратилган ислоҳатлар ёритилган.
Таяч сўзлар:
молия бозори, ивсестиция, банк-молия тизими, қимматли қоғозлар,
евробондлар, акциялар.
Аннотация
: В данной статье описывается роль финансового рынка Узбекистана
в экономике и реформы, направленные на улучшение имиджа Узбекистана на современ-
ном мировом финансовом рынке в результате системных реформ.
Abstract:
This article describes the role of the financial market of Uzbekistan in the economy
and reforms aimed at improving the image of Uzbekistan in the modern world financial market
as a result of systemic reforms.
Жаҳондаги молиявий глобаллашув шароитида муҳтарам Президентимиз
томонидан ишлаб чиқилган ривож ла ниш нинг ҳаракатлар стратгияси асосида
амалга оширилаётган прогрессив мак роиқтисодий ва фаол инвестиция сиёсати-
ни амалга ошириш, шунингдек Ўзбекистон молия бозорининг иқтисодиётдаги
ролини янада ошириш натижасида, жаҳон иқтисодиётида юз бераётган эпиде-
мик инқироз ҳолатларига қарамасдан, мамлакатимиз иқтисодиётининг юқори
барқарор ўсиш суръатлари ва макроиқтисодий мутаносиблик таъминланмоқда.
Мустақил мамлакатимиз молия бозорида, шу жумладан банк-молия тизи-
мида ўтказилаётган ислоҳотлар натижасида замонавий жаҳон андозаларига
ва талабларига мос келадиган молия-банк тизими ҳамда бозор инфратузилма-
си босқичма-босқич шакллантирилмоқда, молия-банк соҳасини янада эркин-
лаштиришга қаратилган қатор қонунчилик ташаббуслари ва улардан келиб
чиқувчи муҳим чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Республикамизда банк-молия тизими барқарорлигини таъминлашга катта
эътибор берилаётганлиги туфайли мамлакатимизда барпо этилган банк-молия
тизимининг барқарор ва ишончли фаолият юритиши, унинг жаҳон молия бо-
зоридаги нуфузи ортиб бориши, шунингдек мамлакатимизни модернизация
қилиш йўлидаги дадил қадамларимиз дунё жамоатчилиги, шунингдек, қатор ну-
фузли халқаро молия ташкилотлари томонидан эътироф этилмоқда.
246
Иқтисодий ислоҳотларни янада чуқурлаштириш учун катта ҳажмдаги ин-
вестициялар зарур бўлади. Инвестицияларни эса молия бозори ва қимматли
қоғозлар бозори орқали олиб келиш мумкин.
Молия бозори ҳамда замонавий молиявий инфратузилманинг ривожланиши
инновацион ривожланиш йўлига ўтишнинг асосий шартларидан бири ҳисоблана-
ди. Фақат шундай шароитдагина инвестиция фаолиятини фаоллаштириш ва ин-
вестиция оқимларини ишлаб чиқариш, сўнгра эса юқори технологиялар соҳасига
қайта йўналтириш мумкин бўлади. Замонавий молия бозорларининг асосий ун-
сурларини яратмасдан туриб, иқтисодий ўсиш асосий омилларидан бири ҳисоб-
ланган тўғридан-тўғри инвестицияларнинг киришига эришиб бўлмайди.
Молия бозори ёрдамида иқтисодиётда пул маблағлари ҳаракати таъминла-
нади, шунингдек, молия ресурсларини бетўхтов шакллантириш, улардан сама-
рали фойдаланиш ва сармоялаш амалга оширилади. У инвестицияга айланаёт-
ган пулнинг хўжаликнинг турли соҳалари ўртасида эркин кўчиб юриши, молия
ресурсларидан эркин ва оқилона фойдаланишни таъминлайди. Ўз навбатида,
пулнинг капитал сифатида ишлаб чиқаришга сафарбар этилиши иқтисодий са-
лоҳиятни кучайтиради, инновациялар, фан-техника тараққиётини жадаллашти-
ради ва шу асосда халқ фаровонлигини янада оширишга хизмат қилади.
Ўзбекистон молия тизимининг асосий кўрсаткичлари: 2018-2020 йилларда
кредит ташкилотлари сони 55 тага этди, шу жумладан 4 тижорат банки (Пойтахт
банк, Тенге банк, ТБC банк, Анор банк), 33 микрокредит ташкилоти ва 18 лом-
бард.2021 йил 1 январ ҳолатига кўра, тижорат банклари активлари 366,1 трил-
лион сўмни ташкил этди ва 2017 йилга нисбатан 120% га ошди. Бу даврда ўртача
йиллик реал ўсиш (девалватсияни ҳисобга олмаганда) 24,1% ни ташкил этди.
2019 йил феврал ойида ҳукумат Ўзбекистон тарихида биринчи марта 1
млрд. АҚШ доллари қийматидаги суверен евробондлар муваффақиятли жой-
лаштирилгандан сўнг, бир неча тижорат банклари узоқ муддатли капитални
жалб қилиш мақсадида халқаро капитал бозорига киришди. Хусусан, 2019 йил
ноябр ойида “Ўзсаноатқурилишбанк” тижорат банклари орасида биринчи қа-
дамни Лондон фонд биржасида 300 миллион евро облигатсияларни чиқариш
орқали олди. 2020 йил октябр ойида Ташқи иқтисодий алоқалар миллий банки
Лондон фонд биржасидан 300 млн. Ноябр ойида Ипотека банки ҳам 300 мил-
лион доллар эвробондларни чиқарди ва эвробондлар билан халқаро капитал бо-
зорининг иштирокчисига айланди.
Бундан ташқари, кенг кўламли ишлар хорижий инвесторларнинг банк сек-
торига бўлган қизиқишини оширишга ёрдам берди: 2018 йилда Швейтсария-
нинг ResponsAbility Investments компанияси томонидан бошқариладиган ва
ривожланиш сармояларига ихтисослашган акциядорлик жамияти Ҳамкорбанк-
нинг 7,66% актсияларини сотиб олди.
2019 йилда Қозоғистон Халқ банки Тошкентда Тенге Банкнинг шўба кор-
хонасини ташкил этди. Пайме-ни 2019 -йил апрелида сотиб олган ТБC Банк
247
(Грузия) бир йил ўтгач, Ўзбекистондаги биринчи рақамли банк сифатида Тош-
кентдаги филиалини очди. 2020 йилда Германия Молиявий Ривожланиш Ин-
ститути (Deutsche Investitions- und EntwicklungsGESellschaft mbH, DEG) ва
Triodos Investment Management Ипак Юли Банкнинг устав капиталига 25 мил-
лион долларлик янги чиқарилган актсияларни сотиб олди.
Ўтган йилнинг бошида бошланган коронавирус пандемияси ҳозирги гло-
баллашув ҳақиқатини тасдиқлади - бу дунёдаги ҳеч бир мамлакат ташқарида
ёлғиз қолмаслигидан далолатдир. Коронавирус инқирози банк-молия тизими-
га инновацион технологияларни жорий этишни тезлаштириш, банк бўлмаган
молиялаштириш манбаларини кенгайтириш, аҳоли ўртасида молиявий савод-
хонликни ошириш, шунингдек, муҳтожларни ижтимоий қўллаб-қувватлашнинг
янада шаффоф механизмларини ишлаб чиқиш зарурлигини кўрсатди.
Do'stlaringiz bilan baham: |
