|
Ключевые слова:
агропромышленный комплекс, увеличение валютных резервов,
стратегический подход, стоимость продукта, ускорение интернационализации, кластер,
институциональная поддержка.
Abstract:
This article describes the development of the agro-industrial sector of the country, the
country's only population of the country with the food products industry, raw materials, but provides
employment and income growth, and to increase the country's foreign exchange reserves, pointed to the
system to ensure that the socio-political problems. It was suggested to use logistics concepts in the process
of delivery of products from the field to the final consumption, to create a favorable agribusiness
environment and value chain.
Key words:
agro-industrial complex, increase in foreign exchange reserves, strategic approach,
product cost, acceleration of internationalization, cluster, institutional support.
1
Катта ўқитувчи “Жаҳон иқтисодиёти кафедраси” Тошкент давлат иқтисодиёт университети
E-mail:
akbarfayz702@gmail.com
553
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE
AGRICULTURAL SECTOR”
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021.
Web:
http://conference.sbtsue.uz/uz
Қишлоқ хўжалиги хар бир мамлакатнинг ижтимоий
-
иқтисодий ривожланишида, уни
халқаро иқтисодий муносабатлардаги иштирокини, жаҳон хўжалигига интернациялашувини
жадаллаштиришда муҳим роль ўйнайди. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши мамлакат фақат
мамлакат аҳолисини озиқ
-
овқат маҳсулотлари саноатини ҳомашё билан таминлайди, балки аҳоли
бандлиги ва даромадлари ўсишини, мамлакатни валюта заҳираларини оширишни, ижтимоий
-
сиёсий муаммоларни ҳал этишини таъминлайди.
Шу боис уни замон талаблари стратегик ёндашувлар асосида тараққий эттириш хозирги
куннинг долзарб масалаларидан биридир.
Ўзбекистон Республикаси президентининг 2020 йил 24 январдаги Олий мажлисга
мурожатномасида таъкидлаганидек, “... Иқтисодиётимиз ривожи, аҳоли бандлиги ва
даромадларини
ўсишини таъминлайдиган энг муҳим соҳалардан бири бўлган қишлоқ ҳўжалигини
стратегик ёндашувлар асосида тараққий эттириш лозим. Тармоқдаги ҳозирги ўсиш суръатлари
мутлақо қониқтирмайди. Бу борада бозор механизмларини кенг жорий этиб, фермер ва деҳқонлар
манфаатдорлигини оширмас эканмиз биз кутган сезиларли ўзгариш бўлмайди”. Хозирги кунда
мамлакатимизда 20 миллион гектардан ортиқ, шу жумладан 3.2 миллион гектар суғориладиган экин
ер майдонлари бўлиб, уларда 80 мингга яқин фермер хўжаликлари ва 53 минг деҳқон хўжаликлари,
мева
-
савзавотчиликда эса 152 та, ғаллачиликда 93 та, пахтачиликда 93 та кластерлар ишлаб
чиқариш фаолиятини амалга оширмоқдалар.[1]
Шуни таъкидлаб ўтиш лозимки, мамлакатимиз аграр тармоғини ҳозирги ҳолати муайян
салбий кўрсаткичлар билан характерланади. Бу салбий кўрсаткичлар тармоқдаги мавжуд
ресурслардан самарали фойдаланмаётганлиги билан ифодаланади:
-
меҳнат унумдорлиги пастлиги;
-
мамлакат ишлаб
-
чикаришдаги энергия харажатларини юқорилиги. Бу харажатлар
ривожланган мамлакатлардагидан 4.6 баробар юқори. (Мисол учун Ўзбекистонда бир гектар
ҳайдаладиган ерга 250
-
280 кг гача шартли ёқилғи ишлатилади. АҚШда бу кўрсаткич 140 кг га тенг;
Германияда энергия ҳаражатларини маҳсулот қийматидаги усули 7% га яқинини ташкил этади,
Ўзбекистонда эса –
20%
дан ортиқ )
-
табиий энергия ресурслари истеъмоли улушини юқорилиги: истеъмол таркибида энг юқори
улуши дизел ёқилғисига тўғри келади
-
30 %,бензинга 11
-
16 фоиз, табиий газга 20 фоиз электр
энергияси ва кўмирга 10
-
11 фоиз.
[2]
Аграр тармоқ ишлаб чиқариш корхоналаридаги ресурс тежамкорлиги
-
технологик
жараёнларни модернизатциялаш ва иновацияларни қўллаш асосида ресурслардан оқилона
фойдаланишга қаратилган ташкилий
-
техник ва технологик тадбирлар тизимидир.
Тайёр маҳсулотни олишда бевосита ҳаражатларни камайтириш, аграр тармоқда ишлаб
чиқарилган маҳсулотни рентабеллик даражасини ошириш имкониятини белгилайди. Шундай
қилиб, ресурс тежамкор технологияларни аҳамияти хўжалик фаолиятини самарадорлигини
ошириш, харажатларни камайтириш ва юқори кўрсаткичларга эришишдадир.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 29 декабрдаги Олий Мажлисга
мурожатномасида қайд этиб ўтилганидек: “... Сўнги 4 йилда иқтисодиётимизнинг барча
жабҳаларига бозор механизмларини жорий этиш борасида жиддий қадамлар ташланди. Эндиги
вазифа –
чуқур тарқибий ислоҳотлар орқали узоқ муддатли барқарор ўсишнинг пойдеворини
яратишдан иборат”. Шунинг учун,
-
жорий йилда тадбиркорлик ва кичик бизнесни ривожлантириш бўйича янада қулайликлар
яратиш мақсадида 105 та лицензия ва рухсатнома турлари бекор қилинади, 115 таси бўйича эса
тартиб
-
қоидалар соддалаштирилади; [3]
-
тадбиркорлик фаолияти билан боғлиқ 5 мингга яқин норматив
-
ҳуқуқий хужжатлар қайта
кўриб чиқилиб, уларнинг сони қисқартирилади, ҳамда тадбиркорлик кодекси ишлаб чиқилади;
-
аграр соҳадаги аҳоли даромадларини оширишнинг асосий омилларидан бири ҳар бир
гектар экин майдонидан олинадиган даромад миқдорини 2 минг доллардан 5 минг долларга етказиш
554
Do'stlaringiz bilan baham: |
