2021 development issues of innovative economy in the agricultural sector

 

“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE 
AGRICULTURAL SECTOR”
 
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021. 
Web: 
http://conference.sbtsue.uz/uz
 
innovatsiyalarning ichki ta’siri va sohaga tashqaridan innovatsi
on faoliyatning kirib kelishi (impulsi) 
bilan bog'liq. 
Innovatsiyalar agrar sohaning iqtisodiy bo'g‘inlari, ya’ni gorizontal (bir xil darajada) va 
vertikal ravishda quyi tizimlar bilan (quyi hududiy darajada) ijtimoiy-iqtisod tizimlarning o'zaro ta'sirida 
muhim ahamiyatga egadir. 
Innovatsion faoliyatni qo'llash sohasidan qat'i nazar, innovatsion o'zaro ta'sirning mavjudligi 
samaradorlikka erishishda va boshqa ijtimoiy-iqtisodiy tizimlarni rag'batlantirishga qodir. Agar agrar 
sohada innovatsiyalar doim
iy va keng qo‘llanishga o‘tila boshlansa bu sohaga xizmat qiluvchi 
infratuzilmalarda ham innovatsion faoliya kengayib boradi. 
Xorijiy tadqiqotlar shuni tasdiqlaydiki, innovatsion iqtisodiyot, iqtisodiy tizimning 
raqobatbardoshligi va etakchiligini, shu jumladan global iqtisodiy rivojlanishni ham ta'minlaydi [10] 
2-jadval 
Dunyo mamlakatlarining ilm-
fanga qilingan harajatlarining YaIMdagi o‘zgarishlari dinamikasi
6
 
Mamlakatlar 
Yillar 
2012 
2014 
2016 
2018 
AQSh 
2.7 
2.73 
2.72 
2.74 
Xitoy 
1.9 
2.0 
2.1 
2.3 
Yaponiya 
3.2 
3.1 
3.2 
3.1 
Jan. Koreya 
4.0 
4.3 
4.2 
4.2 
Rossiya 
1.0 
1.1 
1.1 
1.2 
Qozog‘iston
0.2 
0.2 
0.1 
0.3 
O‘zbekiston
0.2 
0.2 
0.2 
0.18 
 
Yuqorida berilgan 2-
jadval ma’lumotlari orqali biz dunyo mamlakatlarining ilm
-fanga yani 
innovatsiyalarga harajatlarining YaIM dagi ulushuni ko‘rsatib o‘tmoqdamiz. Dunyoning yetakchi 
mamlakatlarida innovatsiyalarga salmoqli mablag‘lar yo‘naltirilmoqda. K
eyingi 10 yillik mobaynida 
innovatsiyalarga harajatlar katta miqdorda ortib borish tendensiyasiga ega. Bundan tashqari rivojlangan 
mamlakatlarda innovatsiyalarga xususiy sektorning ham salmoqli mablag‘lari yo‘naltiriladi. 
O’zbekiston Respublikasida agra
r sohaning innovatsion rivojlanishi nafaqat innovatsiyalarni
sohaning mahsulot yetishtirish, ishlab chiqarish intensivligi, hududlarda qishloq xo‘jalik korhonalarida 
olinayotgan iqtisodiy samaradorlik natijalarni ortib borishi bilan hamda mamlakatdagi butun agrar 
sohadagi innovatsion tsiklni, shu jumladan rivojlanish, tijoratlashtirishni, mintaqaning real sektori 
segmentlari o'rtasida innovatsiyalarning tarqalishi uchun sharoit yaratishni, shuningdek tarmoqlararo va 
mintaqalararo aloqalarni kengayib borishini belgilaydi. 
Agrar sohani rivojlanishning innovatsion omillarini tahlil qilishda o'z ichiga quyidagilarni 
oladi: 
1) agrar sohani rivojlanishning omillari bo'lgan ichki muhit imkoniyatlarining eng samarali usullarini 
qidirib topish va uning diffuziyasini kengaytirish;
2) agar sohaga tashqaridan (chetdan) samarali innovatsion usullarni kiritish orqali milliy iqtisodiyotda 
bu sohaning rivojlanishini ta’minlash. Bu yerda innovatsiyalar transferidan samarali foydalaniladi.
Innovatsion transfer- bu inn
ovatsion jarayonlarning muhim bo‘g‘inlaridan hisoblanib, 
rasmiylashtirilgan innovatsiyalarning ijtimoiy va iqtisodiy sohalarga, jumladan biznesga manfaatli 
tarqatish [6]
Agrar sohada innovatsion rivojlanish omillarini qo’llash borasida innovatsion tiziml
arni 
o'rganishga yondashuvning funktsionalligi, hududning innovatsion holatini hisobga olgan holda etarli 
boshqaruv mexanizmlarini ishlab chiqish zarurati bilan bog'liq. Agrar sohaning innovatsion 
rivojlanishiga yangicha qarash hududlarning innovatsion rivojlanishini tizimli yo'nalishda 
rag'batlantirishga imkon beradi. Agrar sohaga yangicha qarashlar, ilmiy jifatdan kuchli o‘rganish va 
qishloq xo‘jaligining imkoniyatlari kengayib borishiga olib keladi
6
(electron manba: ITTKIga harajatlar darajasi boyicha jahon mamlakatlari reytingi. www. wdi. worldbank. org‘

---

545