2021 development issues of innovative economy in the agricultural sector

 
Risk 
tushunchasi 
Maqsadga 
erishish yoʻlida 
nimadir paydo 
boʻlish 
ehtimoliga
 
Voqealar taʻsiri salbiy 
boʻlib, qiymat yaratilishga 
toʻsqinlik qiladi yoki uni 
kamaytiradi
 
Voqea 
ehtimoli va 
uning 
oqibatlari 
birlashmasi
 
Noaniqlikning 
korxonaning 
maqsadlariga taʻsiri. 
Taʻsir kutilayotgan 
natijadan chetga 
chiquvchi ijobiy 
yoki salbiy 
oqibatlarga olib 
keladi
 
Risk 
boshqaruvi 
tushunchasi 
Ehtimoliy 
imkoniyatlardan 
foydalanayotgan 
bir vaqtda, 
salbiy taʻsirlarni 
boshqarishga 
yoʻnaltirilgan 
madaniyat, 
jarayon va 
tizimning 
umumiyligi 
tushuniladi
 
Strategiyani ishlab 
chiqishdan tortib, 
korxonaning barcha 
faoliyatiga taʻsir 
koʻrsatadigan boshqaruv 
kengashi, menejerlar va 
boshqa xodimlar 
tomonidan amalga 
oshiriladigan jarayon. 
Korxona ushbu hodisalar 
bilan bogʻliq riskni tashkil 
eti
sh va boshqarishga taʻsir 
qilishi mumkin boʻlgan 
voqealarni aniqlashga, 
shuningdek, korxonaning 
“risk ishtahasi” oshib 
ketmasligi va korxona 
maqsadlariga erishish 
uchun “oqilona 
kafolat”berishga qaratilgan
 
Korxona har 
bir 
qadamining 
samaradorligi
ni va shunga 
mos ravishda 
butun 
faoliyatni 
maksimal 
darajada 
oshirish 
uchun har bir 
faoliyat turi 
riskini tizimli 
ravishda tahlil 
qiladi
 
Korxonani risklarini 
boshqarish va 
nazorat qilish uchun 
muvofiqlashtirilgan 
harakatlar
 
“Risk 
ishtaxasi”
 
Bu tushuncha 
yoritilmagan
 
Daromad olish jarayonida 
korxona oʻzi uchun maqbul 
Bu tushuncha 
yoritilmagan
 
Korxona istagan 
yoki ushlab turishga 
3
Muallif tomonidan ishlab chiqildi. 

---

209 
 
 
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE 
AGRICULTURAL SECTOR”
 
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021. 
Web: 
http://conference.sbtsue.uz/uz
 
deb hisoblaydigan risk 
darajasi.
 
tayyor boʻlgan risk 
turi va uning 
miqdori
 
Boshqarish 
bosqichlari 
Maqsad qo’yish;
Riskni aniqlash; 
Risk tahlili; 
Riskni baholash; 
Riskni 
boshqarish; 
Nazorat qilish va 
ko'rib chiqish; 
Muloqot; 
Maqsadni aniqlash; 
Riskli hodisalarni aniqlash; 
Riskni baholash; 
Riskka javob qaytarish; 
Nazorat vositalari; 
Axborot va aloqa; 
Monitoring. 
Maqsad; 
Baholash; 
Hisobot; 
Qaror qabuli; 
Kamaytirish; 
Takroriy 
hisobot. 
Ma’lumot almashish 
va konsultatsiya; 
Holatni aniqlash; 
Baholash; 
Riskka ta’sir qilish;
Monitoring; 
Riskni 
boshqarish 
metodlari 
Qochish; 
O’tkazish;
Risk ehtimolini 
kamaytirish; 
Risk oqibatlarini 
kamaytirish. 
Riskdan saqlanish; 
Riskni qisqartirish; 
Riskni taqsimlash; 
Riskni qabul qilish. 
Risk nazorati; 
Ogohlantirish; 
Transfer; 
Moliyalash. 
Qochish; Qabul 
qilish; manbasini 
yo’qotish;
Imkoniyat 
o’zgartirish; 
taqsimlash; 
Ushlash. 
Yuqoridagi 
jadval ma’lumotlaridan
shuni bilish mumkinki, ayrim standartlar (AS/NZS 4360, 
FERMA, ISO 31000:2009) tavsiyaviy xarakterga ega bo’lsa, ayrimlari (COSO ERM) majburiy xarakterga 
ega ekan. Ayrim standartlar (AS/NZS 4360, ISO 31000:2009), faoliyat sohasi belgilanmagan, ya’ni bu 
standartdan davlat, xususiy yoki jamoat korxonasi, uyushma, kompaniyalar guruhi yoki alohida kompaniya 
foydalanishi mumkin bo'lsa, ayrimlari (FERMA, COSO ERM) aniq bir faoliyat yohud tarmoqqa 
ixtisoslashtirilgan holda tuzilgan va ular mutaxassislar tomonidan 
boshqarilishi lozim bo’ladi.
Moliyaviy risklarni boshqarish sohasidagi standartlar quyidagi unifikatsiyani koʻzlaydi:
 
1.
 
Bu sohada ishlatilayotgan terminologiya;
 
2.
 
Moliyaviy risk boshqarish jaroyoni tarkibi;
 
3.
 
Moliyaviy risk boshqaruvining korxonalardagi tizimini 
tuzish yoʻllari.
 
Real sektor korxonalarida moliyaviy risklarni boshqarish standartini joriy qilish va qo’llash 
quyidagi ijobiy tomonlarni keltirib chiqaradi: 
-
 
maqsadlarga erishish ehtimolini oshirish;
 
-
 
tashkilot bo'ylab riskni aniqlash va davolash zarurligini bilishi kerak;
 
-
 
imkoniyatlar va risklarni aniqlashni takomillashtirish;
 
-
 
tegishli huquqiy va me'yoriy talablarga rioya qilish;
 
-
 
moliyaviy hisobotni takomillashtirish;
 
-
 
nazoratni takomillashtirish;
 
-
 
manfaatdor tomonlarning ishonchini yaxshilash;