2021 denov tadbirkorlik va pedagogika instituti ijtimoiy – gumanitar fakulteti «ilmiy tadqiqotlar metodologiyaSI»

3. Tadqiqot texnologiyasi

Tadqiqotni amalga oshirishda izlanish faoliyati ketma-ketligi va izchilligiga alohida e’tibor berish kerak.

Tadqiqotchi kasbi ommaviy kasblardan biriga aylangandagan keyin izlanish olib borishni oqilona modellariga, ya’ni ilmiylik standartini ta’minlaydigan talab-tavsiyalarga bo‘lgan ehtiyoj kuchayadi. Tadqiqot texnologiyasi mana shu ehtiyojni qondiradi.
Tadqiqot texnologiyasi – bu ilmiy mahnatni tashkil qilishga oid qoidalar, tavsiyalar va talablar majmuasidir. Eng muhim qoida va talablar quyidagilardan iborat.

1. 
   Tadqiqotni amalga oshirishda izlanish faoliyatini izchilligi va ketma-ketligini ta’minlash zarur.
   
2. 
   Diqqatni dolzarb, nazariy va amaliy ahamiyati asoslangan mavzu yoki ilmiy muammoga qaratish lozim.
   
3. 
   Tadqiqot maqsadi va vazifalarini to‘g‘ri ta’riflash, bayonini berish.
   
4. 
   Ish rejasi va tadqiqot bosqichlarini mumkin qadar aniq tuzib chiqish, zarur vositalarni (kompyuterlar, modemlar, disklar, antivirus dasturlar, eksperiment asbob uskunalari va boshqalarni) oldindan tayyorlab qo‘yish.
   
5. 
   Bir bosqichda belgilangan ishni oxirigacha yetkazmasdan boshqasiga o‘tilmaydi. Aks holda oldingi bosqichda yo‘l qo‘yilgan xatolik keyingi bosqichdagi natijaga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
   
6. 
   To‘plangan ma’lumotlarni sifatli qayta ishlash. Bu mavjud g‘oya va ochilgan yangi hodisani to‘g‘ri baholash imkoniyatini beradi.
   
7. 
   Olinayotgan natijalarni ilmiylik me’yorlari asosida nazorat qilib borish, zaruriyat tug‘ilganda shakllanayotgan tasavvurlarga o‘zgartirishlar kiritish.
   
8. 
   Aniq, mantiqan asoslangan, tajribada tasdiqlangan xulosalarga kelish. Bu bilan yangi g‘oya yoki nazariya ishlab chiqish uchun zamin yaratiladi.
   
9. 
   Tadqiqot natijalarini rasmiylashtirishda qabul qilingan talablarga rioya qilish.
   

Tadqiqot murakkab faoliyat turiga kiradi. Bunday faoliyatni amalga oshirish uchun shart-sharoit, asos, ta’minot, izlanish metodologiyasi va nihoyatda, katta aniqlikni talab qiladigan intellektual mehnat zarurdir. Bu turdagi mehnatni ichki mantig‘i, bajariladigan operatsiyalar ketma-ketligi va izchilligi tadqiqot texnologiyasida ifodalangan.
Shuning uchun ham tadqiqot texnologiyasi talablariga qat’iy rioya qilgan holda ish olib borish mehnatni yuqori darajada tashkil qilish imkoniyatini beradi, bo‘lajak yutuqlar kafolati bo‘lib qoladi.