2021耕種農業一般 ウズベキスタン語版20211228. indd

71
Meva daraxtini yetishtirish ishlari
7
3
Meva darxtlarini yetishtirishni boshqarish
（１）
Daraxtlarni boshqarish
①
Ko’chat yetishtirish va o’stirish
Meva darxtlari ko’chatlari odatda, “asosiy ko’chat”ga “novda qalamchalari”ni 
“payvandlash” orqali olinadi.
Asosiy daraxt payvandi uchun, yaxshi ildizli, kasalliklarga chidamli navni tanlash 
lozim.
Novda qalamchalari uchun sifatli mevalarni beruvchi navlarni tanlash lozim. 
Payvandlashda, novdalarni payvand qilish yoki unib o’tkazish usullari mavjud.
Asosiy payvand ko’chatiga, novda qalamchasini ulash “novdalanish”, deyiladi.
Novdalanishning ikki usuli mavjud: kesish, yorish va novda tanasini o’rtasidan kesib 
payvandlash usullari mavjud.
Asosiy novdaga, kurtaklarni payvand qilish “ko’karuvchi payvand”, deyiladi.
Nihol yetishtirishning 2 usuli bor: T shaklidagi va qirib olish usullari mavjud.
Yetishtirish usuli 
Ta’rif
Xususiyatlari
Payvandlab 
yetishtirish
Asosiy novdaga qalamchani payvandlash
Meva daraxtlarida umumiy
Qalamchalarni 
yetishtirish
Kurtaklari va ildizlari, ko’chat bo’lishi uchun ba’zi novdalar 
va barglarni kesib olib, ularni tuproqqa yoki idishga 
joylashtiriladi.
Uzum, anjir va boshqalar
Ajratib olib, 
yetishtirish
Shoxning bir qismini egib, tuproqqa ko’mib qo’yiladi va ildiz 
otganda, ajratib olib ko’chat qiling
Olma va boshqalar
Ko’chat 
yetishtirish
Urug’larni sepib, ko’chat olinadi
Payvandlovchi daraxtni 
yetishtirish usuli
Ajratib olingan qalamchalar (ildiz otishidan avval)
Sanchiladigan qalamcha shoxlari
Ajratib olingan qalamchalar (ildiz otishidan so’ng)

---

72
Meva daraxtini yetishtirish ishlari
7
Ko’chat yetishtirish, o’z ichiga vegetativ (payvandlash) va urug’chilik usullarini o’z 
ichiga oladi.
Urug’lardan yetishtirilgan ko’chatlar, urug’ ko’chatlari, deyiladi.
Urug’lar, asosiy payvand ko’chatlarini va yangi navlarni olish uchun yetishtiriladi.
Yaxshi o’sgan ko’chat daraxti- bu mayda ildizlari yaxshi cho’zilgan, 
zararkunandalardan zararlanmagan ko’chatdir. 
Zararkunandalar ta’sir qilmaydigan qalamchalardan foydalanish lozim.