|
Ho‘rxat-
|
Hombaynlar
|
kichlar
|
4PU
|
PH—3P
|
GPHS
|
4PP kM
|
4PP 5
|
Unumdor- ligi t/daq: ko‘mir va jins bo‘yi- cha f 4
bu ham f 5
|
1,2
—
|
1,4
—
|
1,0
0,5
|
3,5
0,47
|
3,5
0,6
|
O‘tilayotgan lahim tavsifi
|
Gorizontal va yotiq (10˚ gacha qiyalikda) f 4
|
Gorizontal va qiya (qiyaligi 25˚ gacha) f5
=4,7—
—15 m2
|
Gorizontal va yotiq (qiyaligi 10˚ gacha) f 7
=
=9—25 m2
|
Gorizontal va qiya yotiq (qiyaligi 10˚ gacha) f =7
=
=14—36 m2
|
=4—
—8,2
|
=5,3—
—1,2 m2
|
Yuklash fronti, m
|
2,3—
—5
|
2,48—2,83
|
3,1 gacha
|
3,1
|
3,1
|
o‘tiladigan lahimlar hisoblanadi. Chunki bunday lahimlar kavjoylarining o‘lchamlari ko‘mir yoki ruda qatlami qalinli- gidan ancha katta bo‘lib, kavjoy yuzasining anchagina qismini foydasiz kon jinslari tashkil etadi.
Bunday hollarda lahim o‘tish foydali qazilma va kon jinslarini sidirg‘asiga (birgalikda) yoki saralab qazib olish aso- sida amalga oshiriladi.
aralab qazib olish asosida lahim o‘tish tor yoki keng kavjoyli usullarda olib borilishi mumkin. Tor kavjoyli lahim o‘tish usulida oldin ko‘mir qatlami qazib olinib, keyin foydasiz kon jinslari qaziladi va ular yer yuziga chiqarilib, chiqindi- xonalarga (ag‘darmalarga) joylashtiriladi. Keng kavjoyli usulda esa foydali qazilma kavjoyi lahim enidan bir necha barobar keng qilib olinadi. Bu kenglik miqdori lahim kavjoyidan qazib olinadigan jinslarni to‘la joylashtirish imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
Ko‘p tarkibli jinslardan keng kavjoyli usulda shtrek o‘tishda foydali qazilma kavjoyini kengaytirish shtrekning bir yoni yoki har ikkala yoni bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin. Foydali
44
qazilmani qazib olishdan hosil bo‘lgan bo‘shliqni lahim kavjoydan qazib olingan foydasiz jinslar bilan to‘ldirish murakkab va ko‘p mehnat talab qiladi, bu jarayon qayta yuklovchi, yuklovchi mashinalar va maxsus to‘ldiruvchi quril- malar yordamida bajariladi (2.12-rasm).
2.12-rasm. Shtrekni keng kavjoyli uxulda o‘tixh xxemaxi.
1 — shtrek; 2 — toshdevor; S — raskoska.
htreklarni keng kavjoyli usulda o‘tishning qator avzalliklari mavjud:
yo‘l-yo‘lakay foydali qazilma qazib olish hajmining kat- taligi;
45
lahimdan qazib olingan jinslarni shaxta ichida qoldirilishi natijasida tashish va ag‘darmalarga joylashtirish xarajatlarining yo‘qligi hamda ekologik sharoitiga ta'sir etmasligi.
hu bilan birga, bu usulning o‘ziga yarasha kamchiliklari ham bor:
lahim o‘tish tezligining kichikligi;
ishlarni tashkil qilishning murakkabligi va jinslarni bo‘shliqqa joylashtirish uchun katta mehnat talab qilinishi.
Hon lahimlarini o‘tixh texnologik paxporti
Lahim o‘tish texnologik pasporti texnikaviy hujjat bo‘lib, grafik va tushuntirish xatlaridan tashkil topadi. Texnologik pasportda uskunalarning joylashish sxemasi, lahimni mustah- kamlash pasporti, burg‘ilab-portlatish ishlari pasporti (agar kon massivini portlatish orqali parchalash zarur bo‘lganda), lahim kavjoyini shamollatish sxemasi, lahim o‘tish jarayonlarini tashkil qilish grafigi kabi texnikaviy hujjatlar keltiriladi.
Mustahkamlash pasporti mustahkamlagich konstruksiyasi, uning elementlari va kon lahimi o‘lchamlari, mustahkamlash materiallariga bo‘lgan talab va ehtiyoj kabi ko‘rsatkichlarni o‘z ichiga oladi.
Burg‘ilab-portlatish ishlari pasporti shpurlar soni va chuqur- ligini ko‘rsatgan holda ularning kavjoyda joylashish sxemasi, shpurga joylashtiriladigan portlovchi modda zaryadining miq- dori, shpurlarni portlatish navbati, portlovchi modda va port- latish vositalarining rusumlari (tipi), ularni 1 m lahim o‘tish- da sarflanishi kerak bo‘lgan me'yori, shpurlardan foydalanish koeffitsiyenti, kavjoyni bir siklda surilish masofasi va boshqa ko‘rsatkichlar yig‘indisi ko‘rinishida bo‘ladi.
Lahim o‘tish texnolgik pasportining asosiy qismlaridan biri
bu lahim o‘tish jarayonlarini tashkil qilish grafigidir. Bu grafikda lahim o‘tish jarayonlarining nomlari, bajarilish tartibi va ularga ajratilgan vaqt aks ettirilgan planogramma, ishchi- larning ishga chiqish grafigi va lahim o‘tish siklining asosiy texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari keltiriladi. Planogramma lahim o‘tish siklida alohida jarayonlarni bajarish tartibi (ketma-ket
46
yoki parallel) har bir jarayonning bajarilish vaqti ko‘rsatilgan grafik shaklida bo‘ladi (2.13-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
