2 Ўзбекистон республикаси

“Ватанимиз фойдали қазилмаларини биласизми?” ўйини.  
Ўйинни ташкиллаш учун 2х3 см катталикдаги картон қоғозларга фойдали 
қазилмаларнинг шартли белгилари тайѐрланади. Масалан,
Тошкўмир нефть табиий газ олтин мармар
Ўқувчилар ўйинда Ўзбекистоннинг маъмурий-сиѐсий ѐки ѐзувсиз харитасига у 
ѐки бу шартли белгиларни мос жойларга жойлаштирадилар. Шартли белгилар 
харитага пластилин ѐрдамида ѐки магнит ѐрдамида ѐпиштирилади. Харитага 
тўғри қўйилган белги учун бир балл берилади.
“Географик харитани биласизми” ўйини.Ўйинни ўтказиш учун 
Ўзбекистон Республикаси чегаралари туширилган ѐзувсиз харита, шартли 
белгилар жадвали, картондан қирқиб, турли рангларга бўялган доиралар зарур 
бўлади. Рангли доирачалар республикамиз ҳудудидаги дарѐ, кўл, тоғ, қазилма 
конлари ва бошқа географик объектларни кўрсатиш учун ишлатилади. Жадвал 
ѐзувсиз хаританинг ѐнига осиб қўйилади.

---

41 
Рангли доирачаларнинг бир қисми магнитли доскага ўрнаштирилган 
ѐзувсиз харитадаги географик объектларга қадаб қўйилади. Чақирилган ўқувчи 
алоҳида 
ҳалтачага 
солиб 
қўйилган 
доирачалардан 
бирортасини 
олади.Масалан,у яшил рангли доирачани олди, дейлик. Жадвалда бу ранг 
текисликларни билдиради.
1-жадвал.
Ўқувчи ѐзувсиз харитадаги республикамиз ҳудудида жойлашган яшил 
доирачалар қадаб қўйилган текислик номини айтади. Ном тўғри айтилса, 
доирача ѐзувсиз харитадан олиб ўқитувчига топширилади. Топиш учун бир 
дақиқа вақт берилади. Ҳар бир тўғри топилган объект учун 1 балл берилади. 
Тўғри топилмаган объектдаги доирача олинмайди. Кейинги чақирилган ўқувчи 
уларни топиши мумкин.
Доска ѐнига чақирилган ўқувчи халтачадан 5 та доирачани олиб уни 
аниқлайди. Навбат билан бошқа ўқувчилар ҳам доска ѐнига чиқиб доирачалар 
қадалган оролларни ва бошқа объектлар номларини айтишади. Тўпланган 
баллар бўйича ўқувчилар баҳоланади. Агар синфда ўқувчилар сони жуда кўп 
бўлмаса, доираларнинг сони 5 тадан 10 тагача кўпайтирилиши 
мумкин.«Географик лото» ўйини. 
Бу ўйин турли вариантларда ўтказилади. Ўйинида «лото тошларига 
географиянинг турли мавзулари бўйича саволлар ѐзилади ва рақамлаб қўйилади.
Масалан:
1. Ер шаридаги энг серсув дарѐ.
2. Европадаги энг серсув дарѐ.
3. Дунѐдаги энг кўп автомобиллар ишлаб чиқарадиган мамлакат.
4. Африкадаги энг ривожланган мамлакат.
5. Ўзбекистондаги энг паст ботиқ ..

---

42 
Лото доскаси катакларига саволларнинг жавоблари ѐзиб қўйилади. 
Масалан: Амазонка, Волга, Япония, Жанубий Африка Республикаси, 
Мингбулоқ ва бошқалар. Лото доскасидаги ѐзувлар жавобларнинг хилма-хил 
комбинацияларидан иборат бўлади. Бошқарувчи халтачадан рақам ѐзилган 
«лото тошини» олиб ундаги саволни ўқийди. Ўқувчилар «Лото доскаси»дан 
тўғри жавобни топиб, уни устини рақамланган қоғозча билан ѐпиб қўяди. «Лото 
доскаси»ни биринчи ва тўғри тўлдирган ўқувчи ғолиб ҳисобланади.