2 Ўзбекистон республикаси

Кўкрак қафасининг тузилиши 
Қовурғаларнинг бошчаси умуртқаларнинг таналари билан, иккинчидан 
қовурғаларнинг дўмбоқчалари эса умуртқаларнинг кўндаланг ўсиқлари 
билан бўғим тузади. Бу бўғимлар бойламлар билан маҳкамланади. Биринчи 
қовурға тўш суяги билан узлуксиз бирлашма ҳосил қилади. Қолган 6 та 
қовурға тўш суяги билан бўғим тузиб бирлашади ва бойламлар билан 
маҳкамланади. 
Умуртқа поғонасидаги суяклар бир-бири билан бойламлар, пайлар, диск, 
тоғайлар билан бирлашади. Рассом ѐки ҳайкалтарош одам гавдасини орқа 
томонидан яланғоч моделини яратишда умуртқа поғонасининг букмаларига 
ва қирра ўсиқларига эътибор бериши лозим. Бундан ташқари 7 бўйин, 3, 7 
кўкрак, 4 бел, 1, 2 думғаза умуртқа суякларини ўсиқлари ва ѐнбош суягини 
қирра ўсиғига қаралади. 
Кўкрак қафасининг шакли ва ҳажми ҳар бир инсонда ўзига хослиги 
билан фарқланади. Аѐлларда кўкрак қафаси тор ва калта. Чақалоқларда эса 
тўрт бурчакли пирамида шаклда ѐки баъзи ҳолларда япалоқ ҳолатда учрайди.
Чаноқ камари ва эркин оѐқ суяклари уамда уларнинг пластикаси 
Оѐқ скелетига чаноқ қамарининг суяклари ва эркин оѐқ суяклари (сон, 
болдир ва панжа суяклари) киради. Чаноқ суяги 1 жуфт бўлиб, ҳар бири 3 та 
суякни бирлашишидан иборат: (ѐнбош, қўймич ва қов суяги). Бу суяклар 16–
18 ѐшда чаноқ суяги бўлиб қўшилади.
Чаноқ суякларнинг
бир-бирига қов бирикмаси, думғаза эса думғаза 
ѐнбош бўғими, шунингдек бойламлар бирлаштиради. Думғаза ѐнбош бўғими 
– думғаза ва ѐнбош суякларнинг қулоқсимон юзаларидан ҳосил бўлади. 
Бутун чаноқ.
Иккита чаноқ суяги, думғаза ва дум суякларининг 

---

129 
қўшилишидан ҳалқа суяк ҳосил бўлади. Чаноқ 2 га: катта чаноқ ва кичик 
чаноқ бўшлиғига бўлинади. Каттаси ѐнбош суягининг қанотлари билан 
чегараланади. Кичик чаноқ бўшлиғининг 4 та девори бор. Олдинги девори – 
қов бирикмасида ва қов суякларнинг бу бирикмага тақалиб турадиган 
қисмлардан ташкил топади. Орқа девори думғаза дум ва дум суякларидан 
ҳосил бўлган, кам ҳаракатчан пишиқ бойламлар билан ўралган.