2 Ўзбекистон республикаси

 
 

---

16 
Лойиҳалар методи 
Таърифи
Лойиҳалар – бу тингловчилар томонидан узоқ вақт давомида 
турли мавзуларни мустақил равишда ўрганиш бўлиб, бу жараён охирида улар 
ўз ишларини тақдим этадилар. 
Лойиҳалар маълум босқичларга эга. Барча босқичларда энг муҳими – 
тингловчига ўзининг таълим олиши учун жавоб беришга рухсат этишдан 
иборат.

Мавзу ёки муаммо.
Ўқитувчи томонидан белгиланиб, гурухга танлаб олиш асосида тақдим 
этилиши мумкин, масалан, “ақлий ҳужум” йўли билан. Масала ёки муаммо 
тингловчиларда бевосита қизиқиш уйғотадиган бўлса, соз бўлади. 
Тингловчилар мавзуни ўрганиш жараёнида “адашиб” қолмасликлари учун, 
масала аниқ қўйилиши лозим.
Ўз навбатида, сиз лойиҳа устида ишлаш бўйича бирон алоҳида услубни 
ёки тингловчилар ўз ишларида қўллашлари мумкин бўлган техник 
мосламаларни таклиф қилишингиз мумкин. Масалан, магнитофон.

Режалаштириш
. 
Ўқитувчилар ва тингловчилар лойиҳа устидаги ишлар қачон 
бошланиши, қанча вақт эгаллаши, қандай ресурслар қўлланилиши, улар 
қаердан олиниши, тингловчилар битта-битта бўлибми ёки гуруҳларда 
ишлайдиларми, бир хил ёки ҳар хил мавзулар бўйичами – ҳал қилишлари 
лозим.

Материал йиғиш,услублар. 
Лойиҳа устида ишлаш тез вақтда турли кўникмаларни сингдиради. 
Масалан, соғлом турмуш тарзига тегишли бўлган тадқиқотчилик лойиҳаси 
микроҳудуд яшовчилари олдига, поликлиникага ташриф буюришлар, 
интервью, адабиёт ўрганиш, фотосуратга олиш, статистика маълумотларини 
йиғиш ва материални таҳлил қилиш каби жараёнларни ўзига киритиши 
мумкин. Ижодий лойиҳани бажариш учун техник кўникмалар ва 
қобилиятлар, масалан, видеокамера билан ишлаш; транспарант ва 

---

17 
плакатларни тайёрлаш учун - бадиий кўникмалар керак бўлиб қолиши 
мумкин. Тингловчилардан тадқиқотчилик, ижтимоий ва ижодий каби 
қобилиятларнинг барчасини талаб этадиган лойиҳалар энг яхши 
ҳисобланади. Ушбу босқичда ўқитувчи саволларга жавоб бериши ёки 
маслаҳат бериши мумкин, лекин тингловчилар ўз ишларини бажариш учун 
ўзлари жавоб беришлари керак.

Тадқиқот натижаси
. 
Бу ҳисобот, фильм, кўргазма, аудиокассета, маъруза, расм, шеър 
бўлиши мумкин. Бажарилган иш нафақат ўқувчилар тадқиқотларининг 
натижасини, балки уларнинг лойиҳа устидаги ишларининг турли 
босқичларини ифодалаши; тингловчилар ўрганилаётган мавзуга нисбатан 
қандай ҳиссиётларни бошдан кечирганларини акс эттириши мақсадга 
мувофиқ бўлади.
Афзалликлари 
Тингловчиларга алоҳида предметларўртасидаги, боғчадаги 
машғулотлар ва ташқи дунё ўртасидаги алоқани кўришга ёрдам беради. 

Тингловчиларни бирон фаолиятни олиб бориш, ўз вақтини 
режалаштириш ва жадвал бўйича ишлаш учун ўз-ўзини ташкиллаштиришга 
ўргатади.

Тингловчиларга ўқитувчи бошчилигида таълим олиш жараёнини 
бошқаришга имкон беради.