2. umumiy qism 3

2.3. Ishlab chiqarish turini aniqlash

Texnologik jarayon va uning tuzilishi ishlab chiqarish turi bo‘yicha aniqlanadi.
Ishlab chiqarish turi va unga to‘g‘ri keladigan ishni tashkil qilish shakli tehnologik jarayonni tasnifini hamda uning tuzilishini aniqlaydi. Shuning uchun ham ishlab chiqarish turini aniqlash detalga mexanik ishlov berish tehnologik jarayonni loyixalashni boshlang‘ich asosiy bosqichidir.
Mashinasozlikda ishlab chiqarish turilari asosan uchta turga ajraladi: donalab, seriyalab va yalpi.
Donalab ishlab chiqarishda ko‘p nomenklaturadagi va kam miqdordagi maxsulotlar ishlab chiqarilib, ularni qaytarilishi va qaytarilmasligi noaniq bo‘ladi.
Seriyalab ishlab chiqarishda, maxsulot seriyalab ma’lum vaqt oralig‘ida qaytarilgan holda ishlab chiqariladi. Seriyalab ishlab chiqarishni xarkterli tomoni shundan iboratki, unda har bir ishchi o‘rinda bir xil ko‘rinishdagi operasiyalar bir necha bor qaytarilishi mumkin.
Yalpi ishlab chiqarishda maxsulot bir necha yil davomida uzliksiz tayyorlanadi. Bunda, ko‘pkina ishchi o‘rinlarda, faqat birgina operasiya bajarilishi takidlanadi.
Ishlab chiqarish turini analitik va jadvallar usulida berilgan yillik ishlab chiqarish dasturiga asosan, detal og‘trligi hamda uni materialining zichligiga bog‘liq holda aniqlash mumkin. Ishlab chiqarish turini jadvallar usili bilan aniqlashda detal massasini mashina detallarini loyihalashga mo‘ljallangan KOMPAS dasturi yordamida hisoblab, N=18000 dona va m = 0.68 kg bo‘lganda ([10],2 – j,18 – b) ga asosan o‘rta seriyali deb aytishimiz mumkin.
Berilgan yillik dasturga asosan ishlab chiqarish qadamini quyidagi ifoda yordamida hisoblanadi.
₍₅₎
bu yerda: – dastgohlarni bir yillik haqiqiy ishlash vaqti fondi; N=18000 dona – yillik ishlab chiqarish dasturi.
Seriyali ishlab chiqarish turida detallarni partiyalarga bo‘lib ishlov berish sababli partiyadagi detallar sonini hisoblab topish talab qilinadi.
₍₆₎
bu yerda: a=3,6,12,24 kun – partiyadagi detallarni ishlov berishga kiritilish davri; F=254 kun – bir yildagi ishchi kunlar soni.
Yuqoridagilarni taxlil qilib, detalning murakkabligi 2 – sinfga mansub ekanligi, detal aylanish o‘qiga simmetrik ekanligi, materiali po‘lat 30XGSA ekanligini hisobga olib bo‘limdagi ish tartibi 2 smenali deb aytishimiz mumkin.