2 Tezlik va tezlanish

 
 
 
 
 

---

 
 
10. Ishqalanish kuchlari
Mexanikada o’rganiladigan yana bir kuch – bu ishqalanish kuchidir.Tepalikdan sirpanib tushayotgan chana 
gorizontal yo’nalishda o’tganda uning tezligi kamayib boradi va to’xtaydi.Demak, chana harakataing 
to’nalishiga qarshi kuch mavjud.Yerda turgan yukni tortib sudrash uchun ham qandaydir kuch ta’sir qiladi. 
Bir jismning boshqa jism sirtida harakatlanishida paydo bo’ladigan va harakatga qarshi yo’nalgan 
kuch 
ishqalanish kuchi deb ataladi. Ishqalaninsh kuchi hosil bo’lishining birinchi sababi – bir-biriga tegib 
turadigan jismlarning g’adir-budirligidandir. Ishqalanish kuchi hosil bo’lishining ikkinchu sababi – bir – biriga 
tegib turadigan moleykulalarining o’zaro tortishidir.
11. Elastiklik kuchlari
elastik kuch
shaklning o'zgarishiga qarshi turish uchun ob'ekt ko'rsatadigan kuch. U deformatsiya kuchi ta'sirida bo'lganida 
shaklini tiklashga intilayotgan narsada o'zini namoyon qiladi. Elastik kuch (
F
k
) - tashqi kuch ta'sirida bo'lganidan so'ng, tabiiy 
muvozanat holatini tiklash uchun ob'ekt ko'rsatadigan kuch. Elastiklik kuchining formulasi Xuk qonuni bilan ifodalangan. Ushbu 
Qonunda narsa ta'sir ko'rsatadigan chiziqli elastik kuch siljish bilan mutanosib ekanligi aytilgan. 
 
F
k 
= -k.Δs F
k
 = 
Elastik kuch 
k 
= Mutanosiblik sobit 
Δs
= Ko'chirish 
12. Ish va quvvat. 
Quvvat
— ishning shu ish bajarilgan 
vaqtga
 nisbati bilan aniqlanadigan 
fizik kattalik
. Agar ish 
bir tekis bajarilsa, I=A/g formula bilan aniqlanadi; bu yerda A
—/ vaqtda bajarilgan ish. Umumiy holda I=yA/(I; bunda a"A 
— juda kichik Sh vaqt ichida baja-rilgan ish. Quvvat 
vatt
 (Vt) larda ifodalanadi. Quvvatning tizimdan tashqari ot kuchi (o.k.) 
[[deb ataladigan birligi ham mavjud (1 
o.k.
=735,499 Vt). 
Ishning bajarilish tezligi