2-tema. Biznes hám onin funkciyalari

Kirisiw - biznes ne?

Biznes - bul qarıydarlardıń talabına juwap beretuǵın ónim yamasa xızmetti usınıw arqalı olardıń mútájliklerin qandırıw ushın resurslardan paydalanatuǵın hár qanday shólkem. Tayın ónim óndiristiń bir neshe basqıshları bar. Barlıq basqıshlarda biznes iskerligi shiyki zat hám yarım tayın ónimler sıyaqlı resurslarǵa qosımsha baha qosıwdı hám olardı aqırǵı qarıydarǵa kóbirek dıqqatqa ılayıq bolatuǵın qılıwdı hám usınıń menen bahalawdı óz ishine aladı. Ele de ámeldegi bolǵan geypara jámiyetlerdegi sıyaqlı biznes iskerligi biz hámmemiz ózimiz óndiriwimiz yamasa shetistiriwimiz múmkin bolǵan tovarlarǵa tolıq baylanıslı bolıp qalamız. Biznes iskerligi planetamızdaǵı jetispeytuǵın resurslardan paydalanıp tovarlar hám xızmetler islep shıǵaradı hám bizge ózimizdi tolıq támiyinlep turıwǵa qaraǵanda jáne de jaqsılaw turmıs formasınan payda kóriwshi imkaniyatın beredi.

Biznestiń roli

Biznes iskerligin jurgiziwshiler qarıydarlar yamasa basqa firmalardıń mútajliklerin anıqlaydı. Keyin olar ónim islep shıǵarıw ushın biznes resursların yamasa islep shıǵarıw faktorların satıp aladı. Biznestiń "nátiyjeleri" (“output”) qarıydarlar mútajliklerin qandıratugın tovarlar hám xızmetler bolıp, ádette payda alıw maqsetinde ámelge asıriladı. Biznes iskerligi tovarlardı yamasa xızmetlerdi islep shıǵarıw ushın ámelde bolıp, bul tovar hám xızmetler bir neshe jollarda klassifikaciyalanıwı múmkin: tutınıw tovarları, xojalıq xızmetler hám tiykarǵı qurallar.

Biznestiń resursları (" inputs") neler?
Tovarlardı yamasa xızmetlerdi islep shıǵarıw ushın bizneske zárúr bolǵan insan resursları, shiyki zatlar hám finanslıq resurslar bar. Olar islep shıǵarıw faktorları retinde de belgili. Firmalar islep shıǵarıp atırǵan ónimine hám biznesiniń kólemine qaray bul resurslarınıń túrlishe kombinatsiyasınan paydalanadı. Tórt tiykarǵı islep shıǵarıw faktorları ámel etedi:

• 
  Jer - bul ulıwma termin tek ǵana jerdin ózi, bálki kómir, shiyki zat neft hám aǵash sıyaqlı tábiyattıń qayta tiklenetuǵın hám tiklenbeytuǵın barlıq dereklerin óz ishine aladı.
  
• 
  Miynet - qol hám maman miynet kárxananıń jumısshı kúshin quraydı. Geypara firmalar miynetti talap etedi, yaǵnıy olar óndiristiń basqa faktorlarına salıstırǵanda jumısshı kúshi faktorın kóbirek talap etedi. Mısalı, úy tazalaw xızmetlerin.
  
• 
  Kapital - bul biznesti ashıw jáne onıń turaqlı islewi ushın tólem zárúr bolǵan aqshalardan hám de óndiriste paydalanılatuǵın barlıq insan tárepinen oylap tabılgan resurslardan ibarat. Bularǵa kompyuterler, mashinalar, fabrikalar, keńseler hám transport quralları sıyaqlı tiykarǵı qurallar kiredi. Geypara firmalar tiykarınan kapitaldı talap etedi, yaǵnıy olar kapitaldıń basqa islep shıǵarıw faktorlarına salıstırǵanda joqarı úlesine iye, mısalı. elektr stanciyaları.
  
•