2 “Suzish va uni o„qitish metodikasi”

7-ilova 
O„rgatishning asosiy vositalari 
O‗rgatishni asosiy vositalari deyilganda -umumiy rivojlantiruvchi, tayyorlov va maxsus mashklar 
tushiniladi. 
1) U.R.M.: kuch, tezlik, chaqonlik, chidamlilik va egiluvchanlik kabi asosiy jismoniy –sifatlarni 
takomillashtirishga imkon yaratadi. U.R.M. umurtqa pog‗onasini to‗gri o‗sishi, ko‗krak qafasini kengayishi, 
qo‗l-oyoq muskullari va tananing boshqa alohida muskullarni to‗gri rivojlantirishda davolovchijismoniy 
tarbiyaning ham asosiy vositalaridan hisoblanadi. Bundan tashqari U.R.M. ish bajarish imkoniyatlarini 
oshirishda harakatchanlik ko‗nikmalarini takomgoshashtirish bilan birga kishida uddaburonlik doirasini 
kengaytiradi. Tarbiyaviy ahamiyatiga ko‗ra U.R.M. gimnastik mashq elementlaridan" yurish, yugurish, 
sakrashlar kabi mashkdar shaklida bajariladi. 
2) Tayyorlov mashqpari jismoniy sifatlar,ini texnikaviy rivojlantirishga imkon beradi. Bundan tashqari 
suzish ko‗nikmalariga o‗rgatish va bazi bir suzish elementlarini rivojlantirish uchun zarur omil hisoblanadi. 
Tayyorlov mashqlari 3 ta guruhga bo‗linadi: 
a) suvga mostlashuv uchun T.M. 
b) yengillashtirilgan usullar bilan suzishga o‗rgatish uchun T.M. 
v) sportcha suzishga o‗rgatysh uchun tayyorlov mashklari. 
a) Suvga moslashuv uchun T.M. o‗rganuvchiga suv oldida yuzaga keladigan vahimalarni yengishda, 
tanavi suvda gorizontal holatga keltirishga o‗rgatshsh(a va oddiy harakatlarni o‗zlashtirishga yordam beradi. 
b) Yengillashtirilgan usul bilan suzishga o‗rgatish uchun T.M o‗rganuvchiga sportcha suzish usuli 
harakatlari texnikasini o‗rgatish uchun tag zamin hisoblanadi. Ular o‗z tarkibiga texnika elementlarini 
o‗rgatish va to‗liq koordinatsiyada suzishda (qo‗l, oyoq va nafas olish harakatlari) uchun xuddi oddiy sidralish 
harakatlarini oladi. Suzishning sportcha usulini o‗rgatishga tayyorgarlik o‗z tarkibiga quruklikda harakat 
mashkdarini imitatsiya qilishni va suvda bajariladigan mashkdarni kiritadi. 
Quruklikdagi bajariladigan maxsus gimnastik mashkdar kuch va egiluvchagoshkki rivojlantirishga 
qaratilgan bo‗ladi.

---

49