2. Payvandlanadigan konstruksiyaga va uning materiali tavsiflanadi

6. Payvandlash rejimini tanlash va hisoblash.
Nuqtali kontaktli payvandlash rejimining asosiy parametrlariga quydagilar kiradi;
1) Tok kuchi kattaligi: I_pay
2)Elektroddagi kuchlaninsh bosimi: F_pay
3)Payvandlash vaqti:t_pay
4)Elektrod kontakt yuzasidiametri: d_e
Qo’shimcha hisoblash parametrlariga quydagilar kiradi:
Ustma-ust detallarning minimal qiymati:
b_n
Minimal nuqta qadami:
H_tm
Shuntlash toki qiymati:
I_sh
Detallarni oldindan qisish vaqti:
t_sj
Payvand nuqtani cho’kichlash vaqti:
t_pr
Payvandlash tsikli vaqti:
t_ts
Mashina is rejimi:
PV
Xisob kitob ishlari detall qalinligiga bog’liq bo’lgan elektrod kontakt yuzasi diametrini aniqlash bilan boshlanadi:
Agar S≤3 mm bo’lsa u holda diametr elektrod
d_e=2•S+3
Agar S≥3mm bo’lsa elektrod diametric
d_e=1,5•S+5
Payvandlash vaqti rejimga bog’liq holda aniqlanadi:
Alyuminiy va mis qotishmalari uchun qattiq rejim talab qilinadi.
Kam uglerodli po’latlar uchun esa yumshoq va qattiq rejimda payvandlasa bo’ladi.
Payvandlash rejimini material va qalinlikka bog’liq bo’lgan K_t yordamida aniqlaymiz.
Payvandlash vaqti:
t_pay= K_t•S S/M
Kam uglerodli po’lat uchun : 80-300
S=0,5…1,5mm qalinlikdagi detallar uchun K_t ning yuqori qiymati olinadi.
S=2…5 mm gacha metallar uchun K_t ning kichik qiymatlari olinadi.

Siqish kuchi material turi uning qalinligiga , payvandlash rejimiga bog’liq bo’lib, quyidagicha aniqlanadi:

F_pay=k_r•S
Kam uglerodli po’latlar uchun k_r=12…..25
Payvandlash tok kuchini issiqlik balansi tenglamasiga asosan aniqlashimiz mumkin:
Q_ee=q₁+q₂+q₃
Q_ee- payvandlash zonasida ajralgan issiqlik energiyasi.
q₁- metall erishi va qizishida sarf bo’lgan issiqlik.
q₂-tashqi yadro va metallni qizdirish uchun sarflangan issiqliq.
q₃-elektrodlarni qizishiga sarflangan issiqlik.
Payvandlash tok kuchi Joul Lems qonuniga asosan xisoblanadi:
I_pay=
-elektrodlar orasidagi umumiy qarshilik o’zgarishini xisobga oladigan koeffitsiyent
Kam uglerodli po’latlar uchun =1
-payvandlash jarayonidagi metallar qarshiligi uni jadvaldan aniqlaymiz.

=75
energiya q₁ balandligi 2 S va diametri d_e bo'lgan metall ustunni T_er (erish nuqtasi) ga qadar isitish uchun sarflangan energiya:

c- metallning hajmli issiqlik sig'imi
с=0,67kDJ/(kg•k)
=7800kg/m³
Q₂ ni hisoblashda biz yadro chegarasidan x₂ masofada sezilarli harorat o'zgarishi kuzatiladi deb taxmin qilamiz. X₂ qiymati payvandlash vaqti va metallning termal diffuziyasi bilan aniqlanadi:
X₂=1,2





Issiqlik x₂, yadroni o'rab turgan eni x₂ halqa shaklida metallni isitish uchun sarflanadi. X2 qiymatlari payvandlash vaqti T va materialning termal tarqalishi bilan belgilanadi:
x₂=4
Po’lan va qotishmalar uchun : х₂=1,2  ; va mis uchunх₂=3,1  .
Agar halqa maydoni π • x2 (de + x2) va balandligi 2∙S bo'lsa, o'rtacha isitish harorati quyidagicha bo'ladi:
q₂= k₁ π∙х₂(d_э+ х₂) 2∙с∙S∙ 
k₁=0,8
Q₃ elektrodlarida issiqlik yo'qotilishini taxmin qilish mumkin, agar issiqlik o'tkazuvchanligi tufayli x3 = 4 uzunligi va k₂πd²_ex₃/4 hajmi T/8 gacha bo'lgan elektrod qismi isitiladi.
K2 koeffitsienti elektrodning shaklini hisobga oladi: konusning ishchi qismi va tekis ishlaydigan yuzasi bo'lgan elektrod uchun k2 = 1,5
Q₃=2k₂(π d²_e/4)x₃c₃ T_er/8
1.Qalinligi 4 mm li kam uglerodli po’latni nuqtali payvandlash uchun elektrod diametrini aniqlsh:
d_e= 2•4+3=11mm
2.Payvandlash vaqtini topish formulasi:
t_pay= k_t•S=80•4•10^-3=0,32 sek
k_t=80
3.Siqish kuchini topish formulasi:
F_pay=k_r•S=15•4•10^-3=0.06 N
k_r=15
4.Elektroddan elektrodgacha bo’lgan masofani topish formulasi:
Q_ee=Q₁+Q₂+Q₃
Q₁=(π•d_e²/4)•2•S•c•γ•T_er=(3,14•121•10^-6/4)•2•4•10^-3•0,67•7800•1500≈6 kDj
Q₂=k₁πx₂(d_e+x₂)2scγT_er/4=0,8•3,14•1,2•10^-3(11•10^-3+1,2•10^-3)2•4•10^-3•0,67•7800•1500/4≈9k Dj
X₂=4 =1,2•10^-3
Q₃=2•1,5(π/4)121•10^-6•36•10^-3•0,38•8900•1500/8≈7k Dj
Q_ee=6+9+7=22k Dj
5.Payvandlash tok kuchini topish formulasi:
I_pay=
=1
=75
I_pay= ≈17 k A