2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Cho‘kishda ko‘rsatiladigan yordam.
 
Cho‘kayotgan odamga yordam ko‘rsatishning turli usullari bor, biroq, ularning hech biri 
universal emas. Bir qarorga kelishdan oldin, ushbu vaziyatda foydalanish mumkin bo‘lgan 
eng xavfsiz usulni tanlash kerak.
1. 
So‘z bilan yordam ko‘rsatish usuli
. 
O‘zimiz uchun xavfsiz joydan turib, 
jabrlanuvchiga qanday harakat qilish kerakligini aniq, ravshan va qisqa qilib aytish, 
shuningdek unga so‘z bilan dalda berish kerak. Doim jabrlanuvchining ko‘ziga qarashga 
harakat qilinadi. 
2. 
Narsa irqitish usuli
. 
Jabrlanuvchidan uncha uzoqda bo‘lmagan holatda qo‘l ostida 
maqbul suzadigan buyum bo‘lsa, uni jabrlanuvchi ushlab oladigan qilib irg‘itiladi. 
3. 
Tortib chiqarish usuli
. 
Qo‘l ostidagi buyumni, masalan, eshkak yoki arqonni, uni 
suzuvchi vositaga bog‘lab, jabrlanuvchiga tashlanadi yoki uzatiladi. Ayni mahalda turgan 
joyni o‘zida mahkam joylashib olib, toki jabrlanuvchini suvdan tortib chiqarilar ekan, 
tananing og‘irlik markazi quyida bo‘lishi kerak. 
4. 
Sayoz joyda suvga tushib yordam ko‘rsatish.
 
Agar odam sayoz joyda xalokatga 
uchragan bo‘lsa, oyoqni suv tubiga qattiq tirab olib, bir qo‘l bilan bironta ishonchli tayanch 
narsani, masalan, bog‘lash qurilmasini ushlab olgan holda, jabrlanuvchiga tayoq uzatiladi. 

---

140 
 
Agar bunda ancha odam to‘planib qolgan bo‘lsa, jabrlanuvchiga yordam berish uchun ulardan 
jonli zanjir hosil qilish mumkin. 
5. 
Qayiqdan foydalanish
. 
Cho‘kayotgan odamga kichikroq qayiqda unga bironta 
suzuvchi buyum tashlaydigan yoki tayoq uzatadigan qilib yaqinlashishga intilish kerak. 
Shundan so‘ng, jabrlanuvchini tortib kelish yoki qayiqqa chiqarib olish kerak. 
Jabrlanuvchining vazni, holati, qayiqning — chidamliligini va hokazolarni hisobga olgan 
holda qaror qabul qilinadi. Cho‘kayotgan odamni qutqarayotganda hech qachon qayiqda bor 
bo‘y bilan tik turmaslik kerak.