2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

5-MODUL. 
12-MА’RUZА. BIRLAMCHI TIBBIY YORDAM KO‘RSATISH ASOSLARI. 
(2-soat)
Rеjа: 
1.
 
Jabrlanganlarga birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatishning tartib va qoidalari.
2.
 
 Yurak-o‘pka reanimatsiyasi (qayta jonlantirish)ni o‘tkazish qoidasi.
3.
 
Tomirlardan qon ketishi, turlari, vaqtincha to‘xtatish usullari. 
 
1. Jabrlanganlarga birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatishning tartib va qoidalari.
Tinchlik sharoitida eng ko‘p uchraydigan baxtsiz hodisalarga: mexanik jarohat, kuyish, 
issiq va oftob urish, sovuq urish va umumiy muzlash, cho‘kish va yer bosib qolishi tufayli 
bo‘g‘ilish, is gazidan zaharlanish, elektrdan jarohatlanish va chaqmoqdan shikastlanish 
kiradi. 
Birinchi tibbiy yordamni voqea sodir bo‘lgan joyda shikastlanganning o‘zi (o‘z-o‘ziga 
yordam) yoki boshqa kishi (o‘zaro yordam) hamda maxsus o‘rgatilgan shaxslar ko‘rsatadi. 
Birinchi tibbiy yordam ko‘rsatishda tezlik bilan shikastlovchi manba (omil)ni aniqlash, uni 
yo‘qotish, har bir jarohatda tavsiya qilinadigan tibbiy yordam choralarini qo‘llash, vrachni 
chaqirish yoki jarohatlanganni yaqin tibbiyot muassasasiga olib borish kerak. Ba’zi hollar 
(kuchli qon ketishb, og‘ir suyak sinishlari, hushini yo‘qotish, nafas olish va yurak 
faoliyatining to‘xtashi va boshqalar)da shikastlanganlarga shu joining o‘zida tezlik bilan 
shoshilinch tibbiy yordam ko‘rsatmay turib, ularni tashish (transportirovka qilish) mutlaqo 
mumkin emas. Bunday hollarda reanimatsiya chora-tadbirlari kerak bo‘ladi (12.1-rasm).
Reanimatsiya (jonlantirish) o‘layotgan kishini hayotga qaytarishga, uning organ va 
to‘qimalarida qaytmas o‘zgarishlarning oldini olishga qaratilgan, zudlik bilan amalga 

---