2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

 
3. Iqtisodiyot tarmoqlari, binolari, inshoatlari va qurilish materiallarining 
yong‘inga qarshi bardoshlilik darajalari. 
Agar iqtisodiyot tarmoqlarini, binolarni, inshoatlarni va sanoat korxonalarini loyihalash 
va qurishda, unda bajariladigan ishlarning mohiyatidan kelib chiqadigan talablardan, unga 
texnik mustahkamlik, sanitariya-gigienia va iqtisodiy talablardan tashqari, unga yong'in xavfi 
va yong'inga qarshi tura olish talablari ham qo'yiladi. 
QMQ 2.01.02-92 ga asosan hamma qurilish konstruksiyalari yonishi bo'yicha uch 
guruhga bo'linadi.
Yonmaydigan konstruksiyalar—bularga katta harorat ta'sirida yoki alanga ta'sirida 
yonib, kulga yoki ko'mirga aylanmaydigan qurilish konstruksiyalari kiradi (masalan, metall 
konstruksiyalar va mineral materiallar). 
Qiyin yonadigan konstruksiyalar—bunga katta harorat yoki ku-chli alanga doimiy ta'sir 
etganda tutab yonadigan, alanga ta'siri yo'qolishi bilan uchadigan sanoat konstruksiyalari 
kiradi (o'tga qarshi vositalar bilan ishlov berilgan yog'och konstalksiyalar va sanoat 
chiqindilardan tayyorlangan—yarim organik va yarim mineral moddalardan tayyorlangan 
konstruksiyalar). 
Yonadigan konstruksiyalar—bularga alanga yoki katta harorat yondiruvchi vosita bo'lib, 
keyin alanga olib ketilgandan keyin ham yonishda davom etadigan sanoat konstruksiyalari 
kiradi (yog'och materiallar, qurilishda ishlatiladigan turli-tuman plastmassa materiallari). 
Bino qurilishida ishlatiladigan qurilish konstruksiyalarining yong'inga chidamliligini 
yoki yonishi ularning qanday materialdan tayyorlanganligiga to'g'ridan-to'g'ri bog'liq bo'ladi. 
Ammo ba'zi bir hollardan konstruksiyalarning o'tga chidamligiga uning tarkibiga kiradigan 
materiallarning o'tga chidamligiga nisbatan ko'proq bo'lishi mumkin (Masalan, issiq saqlovchi 
izolatsiya vositalarini metall tunuka bilan qoplab, uning o'tga chidamligini oshirish mumkin).
Yong'in sharoitida qurilish konstmksiyalariga katta harorat ta'siridan tashqari boshqa 
kuchlar ham ta'sir ko'rsatadi. Masalan, konstruksiyaning o'z og'irligi, u ko'tarib turgan 

---