2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

koeffitsientlari 
 
 
 
 
 
 
Tabiiy yoritilganlik
yetarli bo‘lmagan holatda sun’iy yoritishdan foydalaniladi. Buning 
uchun elektr lampochkalari, lyuminitsent lampalar, projektor kabilardan foydalaniladi. 
Tabiiy yoritish turlari quyidagicha bo‘ladi: 
-yondan yoritish, bunda ish joyini yon tomondan, ya’ni derazalar yordamida yoritish 
bajariladi; 
-yuqoridan yoritish, bunda yoritish yuqori tomondan bajariladi; 
-kompleks yoritish usuli. Bunda yoritish ham yondan, ham yuqoridan bajariladi. 
Ishlab chiqarish korxonalaridagi ish o‘rinlarini yoritishda xona devorlarining yorug‘lik 
nurini qaytarish darajalari muhim o‘rin egallaydi. Nur qaytarish darajalari kattaligi nur 
qaytarish koeffitsiyenti - K, ya’ni yo’zaga tushayotgan yorug‘lik nurining necha foizi 
tushuvchi yo’zadan qaytishi ko‘rsatkichi bilan belgilanadi. Nur qaytarish koeffitsenti asosan 
0,02 dan boshlanib, 0,95 qiymatgacha bo‘lishi mumkin. Xona devoridagi K ning miqdori 0,4 
dan katta bo‘lsa, devorning rangi yorug‘ fon, 0,2 dan 0,4 gacha bo‘lsa, o‘rtacha fon va 0,2 
dan kichik bulsa qora fon deb qaraladi. 
Ishlab chiqarishdagi yoritish tizimlarini GOST 12.1.046-85 va QMQ II-4-79 «Tabiiy 
va sun’iy yoritish» talablari bo‘yicha amalga oshiriladi.