2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

 
12.22-rasm. Qo‘l bo‘g‘imlarining chiqishi. 
Oyoq bo‘g‘imlarining chiqishlari
.
 
Son suyagining chiqishi bilvosita katta kuchning 
ta’siri natijasida yuz berib, bu kuch kutilmaganda va keskin tarzda sonni ichkariga (orqaga 
chiqish) yoki oyoqning keskin kerilishi va uni tashqariga aylantirilishi (oldinga chiqish) 
natijasida kelib chiqadi.
Sonning orqaga chiqishida oyoq tos-son bo‘g‘imida bukilgan, tanaga yopishgan va 
ichkariga o‘girilgan, aylanib qolgandek tuyuladi. Oyoq kaftidagi chiqishlar ko‘pincha to‘liq 
bo‘lmay (chala chiqishlar deb atash mumkin), ularni rentgenologik tekshiruvsiz to‘g‘ri 
tashxislash juda qiyin. Chiqishlarning har xil lokalizatsiyalaridagi asosiy birinchi yordam 
shikastlangan oyoq yoki qo‘lni tinch holatga keltirish va bemorni tezda travmatologik 
bo‘limga yoki travmopunktlarga malakali tibbiy yordam ko‘rsatish va chiqqan bo‘g‘imni 
o‘rniga solib qo‘yish uchun jo‘natishdan iborat. 
Bunday shikastlanishlarda voqea sodir bo‘lgan joyda biron-bir manipulatsiya o‘tkazish 
mumkin emas, chunki mutaxassissiz qo‘yilgan tashxis noto‘g‘ri bo‘lishi mumkin, bundan 
tashqari, voqea joyida yetarli og‘riqsizlantirishning iloji ham yo‘q. Voqea sodir bo‘lgan joyda 
chiqqan joyni solish, oyoq-qo‘llarni siltab tortish, bo‘g‘imlarni passiv harakatga keltirish – 
yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan holat. Bunday bemorlarni shifoxonaga olib borishda chiqqan qo‘lni 
ro‘mol bilan bog‘lanadi va tirsak chuqurchasiga yumshoq yostiqcha qo‘yiladi, oyoq 
chiqqanda standart simli Kramer shinasi yordamida, u bo‘lmagan taqdirda, qo‘l ostida bo‘lgan 
immobilizasiyalovchi vositalar yordamida bintlanib yoki chiqqan oyoqni sog‘lom oyoqqa 
mahkamlab (bunda kiyimlar yechilmaydi), keyin jo‘natish tavsiya etiladi. Bemorga 

---