2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

6. Jabrlanganlarni transportirovka qilishda yordam ko‘rsatish. 
Transport immobilizatsiyasi deganda, jarohatlangan sohani transportirovka qilish 
vaqtida to‘liq harakatsizlanishni ta’minlab beradigan vositalar tushuniladi. Har qanday 
transport immobilizatsiyasi bog‘lamlari quyidagi uch qismdan tashkil topadi: shinalar; shina 
ostiga qo‘yiladigan qistirmalar; mahkamlovchi bog‘lam. 
Transport immobilizatsiyasini qo‘llash zaruriyati suyak va bo‘g‘imlar, magistral qon 
tomirlari va nervlar jarohatlarida, yumshoq to‘qimalarning keng ko‘lamdagi 
shikastlanishlarida (mexanik, kimyoviy, termik), shuningdek yallig‘lanish kasalliklarida 
tug‘iladi. Travmatik shok, ikkilamchi qon ketishi va jarohat infeksiyasining profilaktikasida 
transport immobilizasiyasining ahamiyati beqiyosdir. Inson tanasining jarohatlangan qismini 
fiksasiyalash og‘riq sezgisini yo‘qotadi yoki uni sezilarli darajada kamaytiradi. Bu 
shikastlangan joyda hosil bo‘ladigan og‘riq impulslarining markaziy asab tizimiga uzatilishini 
kamaytiradi.
Demak, transport immobilizatsiyasini talablarga javob beradigan darajada bilimdonlik 
bilan qo‘llash og‘riqni qoldiradi yoki uni sezilarli pasaytiradi, ayni paytda jarohatdan kelib 
chiqadigan shok xavfini kamaytiradi. Suyaklar singanda qo‘yiladigan transport shinalari 
suyak siniqlarining harakatini to‘xtatadi va bu bilan qon tomirlarining suyakning o‘tkir 
qirralari bilan jarohatlanishini va ikkilamchi qon oqishining oldini oladi. Tananing 
jarohatlangan qismiga transport immobilizatsiyasi qo‘yilishi muskullar qisqarishiga yo‘l 
qo‘ymaydi, limfa oqimini keskin kamaytiradi va bu bilan yaradagi mikrofloraning atrofdagi 
to‘qimalarga tarqalishiga to‘sqinlik qiladi, jarohat infeksiyasi rivojlanishining oldini oladi. 
Qo‘l ostidagi materiallar yordamida transport shinalari va mahkamlovchi bog‘lamlarni 
qo‘llashda quyidagi tamoyillarga qat’iy amal qilish kerak:
1) transport immobilizatsiyasi iloji boricha vaqtida amalga oshirilishi kerak; 
2) shinalar kiyim va poyafzal ustidan qo‘yiladi; 
3) oyoq-qo‘llarga o‘rta fiziologik holat beriladi, masalan, qo‘lga – yelka bo‘g‘imida 300 
ga bukilgan va tanadan uzoqlashtirilgan, tarsak bo‘g‘imida 900, barmoqlarning hamma 

---