2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

Sirkulyar yoki aylanma bog‘lam
- shunday bog‘lamki, bunda bintning hamma 
aylanalari bir-birining ustiga tushadi va avvalgi aylanani to‘liq berkitadi. Bunday bog‘lamlar 
oyoq-qo‘llarga, pesona, bo‘yin va qoringa qo‘yiladi.(12.4-rasm).
Spiralsimon bog‘lam - 
sirkulyar bog‘lamning bir ko‘rinishidir. Spiralsimon 
bog‘lamning 2 turi tafovutlanadi: yuqoriga ko‘tariluvchi, bunda bintlash pastdan yuqoriga va 
pastga tushadi; avvalgi aylanishning yarmini qoplab, yana yuqoridan pastga tushiriladi. 
 
 
 
12.4-rasm. Sirkulyar yoki aylanma bog‘lam. 
 
O‘rmalovchi bog‘lam ham spiralsimon bog‘lamning bir turi bo‘lib, unda bint aylanalari 
bir-biriga tegmaydi. Bunday bog‘lamlar jarohatga qo‘yilgan materialni ushlab turish 
maqsadida bintlashning boshlang‘ich davrida qo‘llaniladi, keyin spiralsimon bog‘lamga 
o‘tiladi. 
Sakkizsimon (butsimon) bog‘lam
-degan nom uning shakli va bintyo‘llaridan olingan. 
U bo‘yinning orqa yuzasiga, ko‘krak qafasigabog‘lam qo‘yilganda qo‘llaniladi.