2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

79 
 

suv manbalari va suv olish joylarining zararli moddalar bilan ifloslanishi oqibatida 
ichimlik suvning keskin yetishmasligi. 
 
2. Zilzila (yer silkinishi) – 
eng хаvfli vа vаyrоn qiluvchi fаvqulоddа hоlаtdir. Tabiiy 
ofatlar ichida eng xavflisi va dahshatlisi bu – zilziladir. Yer silkinishi – yer osti zarbasi va yer 
usti qatlamining tebranishi bo‘lib, tabiiy ofatlar, texnologik jarayonlar tufayli yuzaga keladi. 
Yer ostki zarbasining paydo bo‘lishi o‘chog‘i, yerning ostki qatlamidagi uzoq vaqt yig‘ilib 
qolgan energiyaning ozod bo‘lish jarayoni tufayli yuzaga keladi. O‘choqning ichki qismi 
markazi gipomarkaz, yerni ustki qismidagi markaz epimarkaz deyiladi. (10-rasm). 
Yer silkinishi yuzaga kelish sabablariga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 
• Tektonik zilzilalar; 
• Vulqon zilzilalari; 
• Ag‘darilish, o‘pirilish zilzilalari; 
• Texnogen (insonning muhandislik faoliyati bilan bog‘liq) zilzilalar.