2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Yerni ekishga tayyorlash.
Makkajo„xori ekish uchun yer kuzda shudgor 
qilinadi. Tuproqning xususiyatiga qarab shudgorlash chuqurligi 28-30 sm va undan 
ham chuqur bo„lishi mumkin. Ko„p yillik begona o„tlar bosgan dalalarda kuzgi 
shudgorlashdan so„ng richagli, prujinali borona kultivator yoki chizel yordamida 
ildiz qoldiqlari yig„ib olinadi.
Sho„rlangan yerlarda tuproq sho„ri yuviladi. Yer chimqirqar yoki ikki yarusli 
plug yordamida shudgorlanadi. Erta bahorda tuproqda nam saqlash maqsadida 
shudgor borona qilinadi. Ekishga qadar shudgorda begona o„tlar paydo bo„lsa, 8-
10 sm chuqurlikda kultivatsiya qilinadi, keyin boronalanadi va ketma-ket mola 
bostiriladi.
Urug„ni ekishga tayyorlash
. Hozirgi vaqtda urug„lik maxsus zavodlarda 
tayyorlanib, xo„jaliklarga ekish uchun yuboriladi. Lekin, urug„likni har bir 
xo„jalikda ham tayyorlash mumkin. Bu holda makkajo„xori urug„lari ekish 
davrigacha so„tada saqlanishi kerak. Saqlash davrida bularning namligi 14-15% 
dan oshmasligi shart. Ekishga 10-15 kun qolganda so„talar yanchib olinadi. Ekish 
uchun so„taning o„rta qismidagi donlar ishlatiladi. So„taning ostki va ustki (uch) 
qismidagi donlari bir xil kattalikda bo„lmaganligi sababli ularning unib chiqish 

---

137 
darajasi past bo„ladi. Shu sababli so„taning ostki va ustki (1,2-2,5 sm) qismida 
o„rnashgan donlar oldin uqalanib olinib, ekish uchun ishlatilmaydi. So„ngra 
so„taning qolgan o„rta qismidagi donlar yanchiladi. So„talardan donni yanchib 
olish uchun qo„lda harakatga keladigan MKR-0,25 markali makkajo„xori 
molotilkasi ishlatiladi. Yanchilgan don tozalanadi va maxsus mashinalarda yirikligi 
bo„yicha saralanadi. Buning uchun don tozalaydigan OSM-3, OSM-ZU, OD-YU, 
VS-2 rusumli mashinalardan foydalaniladi. Ekiladigan urug„ning tozaligi 99,0-
99,8%, unib chiqish darajasi 85-95% bo„lishi kerak.