2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
30. V
 
1,70
 
0,066
 
90x30
 
3,31
 
0,080
 

---

395 
rasm-41: 1-Tamaki 
2-Maxorka 
Tamakining har xil navlari 300 m uzoqlikda ekilishi lozim. Barg ikki marta 
uziladi, gulto„plamining yangi gullari va g„unchalari yulib tashlanadi. Bu tadbir 
to„la gullaganda yoki 3-5 ta yashil ko„sak hosil bo„lganda o„tkaziladi. 
Gulto„plamda 50-70% gul qoldiriladi, qolgani yulib tashlanadi. 
Ko„saklarning 70% jigar rang tusda bo„lganda hosil yig„ishtiriladi, tamaki 
boshlari tok qaychisi bilan 10-15 sm uzunlikda kesiladi, 40-50 tasi birlashtirilib 
bog„lanadn, osiladi. Soyada tagiga brezent yoyiladi, to„la quriganda yanchiladi. 8-
10 kg hajmdagi surpdan tikilgan xaltachalarda saqlanadi, namligi 9% oshmasligi 
kerak. Tamaki 20
o
C da 60-65% namlikda saqlanadi. 
 
 
 
 

---

396 
Pedagogik texnologiya 
 
“BBB” texnologiyasi 
 
Mavzu matnini o„qib chiqib, olingan ma‟lumotlarni induvidual sohalarga 
ajrating. Qadam bilan qo„yilgan belgilar asosida BBB jadvalini to„ldiring 
 
BBB jadvali 
 
№ 
Mavzu savollari 
Bilaman 
Bilishni 
istayman 
Bilib oldim 
1 
2 
3 
9.2. MAXORKA
 
Barg tarkibi.
Barg tarkibida 5-15% nikotin, 15-20% organik kislotalar, shu 
jumladan 10% limon kislotasi mavjud. Poya tarkibida bu moddalar kamroq 
bo„ladi. Maxorkadan asosan vitamin P, limon kislotasi ishlab chiqariladi. 
Urug„idan moy olinadi (urug„
 
tarkibida 35-40% moy bo„ladi), bu yog„ - lak, buyoq 
va sovun ishlab chiqarishda qo„llanadi. Maxorka tamaki ekilgan tumanlarda 
ekiladi. Hosildorligi 30-35 s/ ga. 
Sistematikasi. 
Maxorka 
Solanaceae 
oilasiga, 
Nicotiana rustica L. 
avlodi va 
turiga kiradi. Ildizi o„q ildiz, yaxshi rivojlangan. Poyasi tik o„sadi, yuzasi qirrali, 
balandligi 1,2 m gacha bo„ladi. Bargi bandli, yuraksimon yoki tuxumsimon, yuzasi 
burishgan, sarg„ish-yashil rangli bo„ladi. 1000 ta urug„ining og„irligi 0,25-0,35 g 
bo„ladi. 
Maxorka uzun kunli o„simlik, issiqqa talabchan, urug„i
 
7-8
o
C da unib 
chiqadi, muqobil harorat 20-25
o
C, 2-3
o
C da nobud bo„ladi. Namsevar ekin, namlik 
yetarli bo„lmasa, mahsulot sifati pasayadi. Unumdor, toza, muhiti neytral 

---

397 
tuproklarda yaxshi rivojlanadi. Maxorka oziqaga talabchan: 1 t quruq barg 
yetishtirish uchun 24 kg azot, 10 kg kaliy va 35 kg kalsiy sarflanadi. 
Maxorka uchun asosiy o„tmishdoshlar: kuzgi don ekinlari, makkajo„xori, 
ildizmevalilar, don-dukkakli, ko„p yillik o„tlar va sabzavot ekinlardir. Maxorka 
poliz, kartoshka, tolali nasha va kungabokardan keyin ekilmaydi, chunki bunda u 
bir xil kasallik va zararkunandalar bilan zararsizlanishi mumkin. 
Maxorka ko„chat orqali yoki urug„ini dalaga ekib yetishtiriladi. Maxorkaning 
ko„chati tamakiniki kabi yetishtiriladi. Ekish miqdori: parniklarda 1,5-2,0 g/m
2
, 
issiq pushtalarda 2,0-2,5 g, sovuqlarda 3,0 g/m
2
, ekishdan oldin urug„