Qo’qon Universiteti Maxsus sirtqi Maktabgacha ta’lim yo’nalishi 1-kurs 1-21-guruh talabasi Yuldasheva Feruzaning Maktabgabgacha Ta’lim asoslari fanidan 2-Mustaqil ishi.
3-4-Mavzu: Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berishda kompetensiyaviy yondashuv.
V - …haqidagi bilimlarimga javob beradi
“-“-…haqidagi bilimlarimga zid
+ - yangi ma’lumotlar
? – tushunarsiz (aniqlashtirish, to’ldirishni talab qiladi) ma’lumot
Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berishda kompetensiyaviy yondashuv haqidagi bilimga egaman.
V
V
V
V
V
5-6-Mavzu: Bolalarni tarbiyalash va rivojlantirishning uslubiy asoslari.
V - …haqidagi Bilimlarimga javob beradi
<<->>- haqidagi bilimlarimga zid
+ - yangi ma’lumotlar
?- tushunarsiz (aniqlashtirish, to’ldirishni talab qiladi) ma’lumot
Bolalar bog’chasi 1837-yilga borib taqaladi.
F.Frebel Maktabgacha tarbiya nazariyotchisi bo’lgan.
Zamonaviy sharoitda pedagogik faoliyatimda tadqiqotlarni olib borishda 10 ta metodlar haqida bilimga egaman.
V
F.Frebel nazariyasidagi haddan ziyod cheklov qo’ygani.
<<->>
“Frebel tuhfalari”- bu didaktik material bo’lib, bolani ilk yoshda rivojlanishiga mo’ljallangan. Bu bolani turli ko’nikmalari layoqatlarini mashq qildiruvchi o’yinchoqlar tizimidir. F.Frebelning 6 ta nomdagi “Tuhfalari” men uchun yangi ma’lumot bo’ldi.
+
2. V
4. +
5. +
6. V
7. +
8. +
9. V
10. V
11. V
1-vaziyat.
Savol:
1.Haqiqatdan ham bola charchaganmi?
2.Harakatlarni cheklash yoki monoton faoliyatdan tez charchash bola tanasiga qanday ta’sir ko’rsatishi mumkin?
Yechim:1. Yo’l uzoqligi sababli bola charchagan yoki o’tiraverib zerikib qolgan bo’lishi mumkin. Shuning uchun bog’chaga kelishi bilan yugirib, o’rtoqlari bilan tarbiyachiga quloq solmay to’polon qilishi mumkin.
2.Boladagi harakatlarni cheklash, undagi qiziqishlarini, erkinligini rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Manaton faoliyatdan tez charchash esa, bolada asabiylik, nevro’z, jirrakilik, ruhiy zo’riqish, tanglik kabi holatlarni yuzaga keltirishi mumkin. Ruhiy holatalar esa bola shaxsini keyingi taraqqiyoti uchun asosiy ta’sir ko’rsatuvchi voqelik sanaladi.
2-vaziyat.
Savol:
1.Otasining xatti-harakati Nodirga qanday ta’sir ko’rsatyapti?
2.Sizningcha, bolalar bog’chasi oiladagi sog’lom hayotni yaratishda qanday yordam berishi mumkin?
Yechim: 1.Xalqimizda “Qush uyasida ko’rganini qiladi” degan gap bor.Afsuski, biz kattalar farzandlarimiz oldida har doim ham o’zimizni risoladagidek tuta olmaymiz. Otasining bu xatti-harakatlari Nodirga kechkipaytdan to ertasi kuni ham yomon ta’sir qilyapti. U xali yosh bo’lsada otasining bu ishi noto’g’ri ekanligini, bu holat onasini va oilasini xafa qilayotganini tushkun holati orqali namoyon qilyapti.
2.Meni fikrimcha, bolalar bog’chasi oiladagi sog’lom hayotni yaratishda yordam bera oladi. Bunday vaziyatda Nodirjonni onasi bilan alohida gaplashgan ma’qul. Bunday holatlarda Nodirjonni o’z xonasida u qiziqqan mashg’uloti bilan mashg’ul qilishi kerakligini tavsiya qilardim. Bir bolaga 7 mahalla ota-ona deganlaridek, Nodirjonni kunlik faoliyatiga bu holat ta’sir qilayotganini onasi va men bunga yo’l qo’ymaslikni aytgan bo’lardim. Otasi bilan suhbatlashib ko’rishlikni MTT psixologi bilan maslahatlashgan bo’lardim. Chunki, ayoli va farzandini u haqidagi gaplarni aytgani uchun koyib berish tomonlarini hisobga olish kerak.
Bunday oilalarga ijtimoiy – pedagogik yordam ko’rsatish zarur. Buning uchun, oilaga maslahat, oilaning tarbiyaviy salohiyatini, umumiy madaniyatini oshirishga sog’lom turmush tarzini shakllantirishga ko’mak berish kerak.
3-vaziyat.
Savol:
1.Onaning xatosi qayerda edi?
2.Uning o’rnida nima qilgan bo’lar edingiz?
Yechim:1. Avvalo Xusanjon onasiga hursandchilik bilan: “Onajon bugun biz qorbobo yasadik” deganda u yasagan qorboboyingiz qani?, uni juda chiroyli yasabsizlar deb, farzandini shirin so’zlari bilan rag’batlantirishi kerak edi. Shunda Xusanjon onasining unga bo’lgan e’tibori va rag’batlanganligi uchun keyingisi safar qorboboni yanada chiroyli yasashga harakat qilar edi.
2.U onaning o’rnida men bo’lganimda farzandimni yasagan qorbobosini ko’rishga qiziqardim.Yasagan qorbobosi yanada chiroyli va mustahkam bo’lishi uchun maslahat berardim.Qorboboyingiz o’zingiz kabi juda chiroyli deb rag’batlantirib, bu jarayonda kiyimlari uyib ketganini bolalarcha tushuntirgan bo’lardim. Masalan: kiyimlaringiz uyib ketganda betob bo’lib qolishingiz mumkin, bayramda qorbobodan sovg’a olomasligingiz mumkin. Shuning uchun tarbiyachi opangizga aytib, bu kiyimlarni radiatorga qo’yishi va shkafidagi quruq kiyimini kiyib olishni aytgan bo’lardim. Shu o’rinda tarbiyachiga bolalarga yanada e’tiborli bo’lishini ham tayinlardim.
4-vaziyat.
Savol:
1.Buvining xatti-harakatini qanday baholaysiz va uning oqibatlari qanday bo’lishi mumkin?
2.Bunday holatda buvijonga nima taklif qila olasiz?
Yechim: 1. Buvijonning idishlarni juda qimmatligini aytib o’tgan gaplari to’g’ri. Lekin buning oqibatida Malikada qimmatbaho bu idishlarni sindirib qo’ysam, buvijonim meni so’kadilar deb qo’rqib qolishi mumkin. Bu yumushlar menga mumkin emas ekan deb, dangasalikka odatlanib qolishi mumkin.
2.Bunday holatda buvijonga shuni tavsiya qilardimki, asal qizim,siz birinchi b’lib, qo’g’irchog’ingiz Lolaxonni idishlarini yuvishni o’rganishingiz kerak.Ularni yuvib bo’lgach mana bunday to’ntarib qo’yish kerak. Shunda Lolaxonning idishlari ham toza bo’ladi va sizdan xursand bo’ladi. Buvijonning bu taklifi Malikada o’yinchoqlarni ham toza tutishga odatlantirib, mehnatsevarlikka o’rgatadi.
5-vaziyat.
Savol:
1.Ushbu vaziyatda muammo nimada?
Yechim:1. Bu vaziyatda muammo Sanamxon guruhdagi yoki qo’shni o’rtog’i Sevarxon degan qiz bo’lishi mumkin. Ana o’sha qiz ota-onasi va oilasi haqida so’zlab bergani uchun bu jarayon unga yoqganligi uchun Sevarxonga havas qilgan holda taqlid qilib, ota-onasiga ko’rsatmoqchi bo’lyapti.
6-vaziyat.
Savol:
1.Kuzatish, ma’lumotlarni idrok qilish va fikrlash xususiyatlaridagi bog’liqlirni o’rnatish mumkinmi?
2.Bolalar chizmalarini yaxshilash uchun tarbiyachi nima qilish kerak?
Yechim: 1.Kuzatish, ma’lumotlarni idrok qilish va fikrlash xususiyatlaridagi bog’liqliklarni o’rnatish mumkin. Chunki tayyorlov guruhidagi tarbiyalanuvchilar idrok qiladi, kuzatadi va fikrlay oladi.
2.Bolalar rasmni yaxshi chizishi uchun tarbiyachi faoliyatdan tashqari kunning ikkinchi yarmida va kechki soatlarda ham shu sohada ko’proq birga ish olib borishi kerak. Avval rasmdan namuna ko’rsatib, bola bilan birga bosqichma- bosqich qo’lidan ushlab, rasm chizishga yordam berishi kerak.
