|
Keys topshirig‘i
Inson xulq-atvorida namoyon bo‘luvchi individlik va shaxs xususiyatlari namunasi berilgan. Individ yoki shaxsga xarakterli xulq-atvor namunalarini tanlang.
A. Qizda boshqa bilish jarayonlarini namoyon bo‘lishi, tuyg‘ularning vujudga kelishida motorika, nutq va tafakkurda sustlik kuzatiladi. U bir faoliyatdan boshqasiga ko‘chishda qiyinchilik bilan erishadi.
B. Talaba o‘quv , sport va shaxsiy hayoti o‘rtasida vaqt taqsimlashi haqida so‘zlab berdi.
V. Fuqaro M. siyosiyo partiyaga a’zo bo‘ldi.
G. O‘qituvchi G. Mimikasi, keskin harakati va tez yurishi bilan yaqqol ajralib turadi.
D. O‘qituvchi maktabdagi o‘zlashtirishni ahamiyatini o‘stirish bo‘yicha takliflar berdi.
YE. Sh. Muhandisda ajoyib talafuz va yoqimli ovoz bor.
Adabiyotlar
1.Myers D.G. Psychology. Ninth Edition. – Worth Publishers, 2010. – 910 p.
2.Schiffman H.R. Sensation and Perception: An Integrated Approach. 5th Edition. – John Wiley
& Sons, 2001. – 608 p.
3.Ғозиев Э.Ғ. Умумий психология. Т.: Ўқитувчи, 2010.
4.Леонтьев А.Н. Лекции по общей психологии: учеб.пособие для студ.высш.учеб.заведений. –
5-е изд., стер. – М.: Смысл; Издательский центр «Академия», 2010. – 511 с.
5.Леонтьев А. Н. Деятельность. Сознание. Личность. М: Изд-во полит, литературы.2005. 304 с.
6.Лурия А.Р. Лекции по общей психологии. – СПб.: Питер, 2006. – 320
11-mavzu: Sotsiogenezda shaxs.
Reja:
1. Sotsiogenez tushunchasi.
2.Madaniyat tarixida shaxs. Xulk-atvor madaniyati va dasturi.
3.Shaxsda ijtimoiy tipik muammo, milliy xarakter va ijtimoiy xarakter.
4. Shaxsning rolli nazariyalari va ularning tahlili.
1. Sotsiogenez tushunchasi.
Sotssiologiya [lat. sosiyetas - jamiyat + yunon genezis - kelib chiqishi] - turli madaniyatlar va ijtimoiy-iqtisodiy shakllanishlardagi sotsializatsiyaning xususiyatlari tufayli ong, shaxsiyat, shaxslararo munosabatlarning paydo bo‘lishi va rivojlanishi. Sotsiogenezisning asosiy g‘oyasi V.Vundt tomonidan shakllantirilgan va psixolog mavhum shaxs bilan emas, balki ma’lum bir mamlakat va davr odami bilan, ijtimoiy-madaniy kontekstda odamlar bilan o‘zaro munosabatda bo‘lishidan iborat edi deb baholagan. Sotsiogenez tarixiy psixologiyaning predmeti bo‘lib, bilimlarni shakllantirishning psixologik xususiyatlarini, dunyoqarashini, shaxs tuzilishini, turli davrlarda urf-odatlar va marosimlarning assimilyatsiyasini, shuningdek etnopsixologiya fanini o‘rganadi. Sotsiogenez fenomenologiyasi juda katta: ma’lum bir fikrlash tarzini, xotirani "tarixiy uslublar" sifatida tavsiflashdan boshlab, shaxsning yoki ijtimoiy guruhning psixologik portretini qayta tiklashdan ma’lum bir davrda butun bir odamning mentalitetini tahlil qilishgacha bo‘lgan bilimlarni o‘z ichiga oladi. Sotsiogenezni o‘rganishda asosiy usul psixologik rekonstruksiya - ma’naviy va moddiy madaniyat yodgorliklarini sharhlash asosida tarixiy xatti-harakatlar turlarini yoki yuqori ruhiy funksiyalarni (xotira, fikrlash va boshqalar) tiklash kabilardan iboratdir. Sotsiogenezda shaxsiyat tarixi invariant (ma’lum vaqt oraliqlariga nisbatan) va tarixan o‘zgaruvchan elementlarning o‘zaro ta’siri jarayoni sifatida namoyon bo‘ladi.
Sotsiogenezni o‘rganishda psixolog olimlar quyidagi bog‘liqliklarda ish olib borganlar. Psixoanaliz nazariyasiga muvofiq sotsiogenezni o‘rganish (Z. Freyd, K. Yung) shaxsni va ijtimoiy guruhni (oilani) tahlil qilishning biografik usulini jonlantirganlar. Sotsiologik maktabning vakillari (E. Dyurkgeym, I. Meyerson) odamni tarixiy rivojlanishning diaxronik vertikalida va turli madaniyatlarning sinxron gorizontal holatida tahlil qilish zarurligini ta’kidlagan, ammo bu sotsiogenezning haqiqiy mexanizmlarini ochib berishga imkon bermagan, chunki ular shaxsning ruhiyatining rivojlanish mexanizmlari turi bilan tavsiflangan, yoki odamlar orasidagi ruhiy aloqani qisqartirish tarafdorlari bo‘lishgan. Rus psixologiyasida sotsiogenezni o‘rganish antropogenezdan sotsiogenezga o‘tish jarayonida shaxslar ruhiyatdagi o‘zgarishlarni aniqlashga imkon berdi. Shuningdek, ularning umumiy tarixiy rivojlanishidagi yuqori ruhiy funksiyalar sotsiogenez turli xil ijtimoiy-iqtisodiy shakllanishlardagi ongning o‘ziga xos tuzilishini aniqlashga yordam bergan. Bunda psixolog L.S.Vigotskiyning bolalikdagi sotsiogenezi madaniy-tarixiy psixologiya kontekstida har bir yosh bosqichiga xos bo‘lgan ichki rivojlanish jarayonlari va tashqi sharoitlarning maxsus kombinatsiyasi sifatida bola rivojlanishining ijtimoiy holati tushunchasi orqali aniqlagani misol bshla oladi. Sotsiogenez muammolarining rivojlanishi zamonaviy psixologiyada tarixiylik tamoyilining bevosita timsolidir.Sotsiogenetik yo‘nalishdagi turli oqimlarning vakillari insonning sotsializatsiyasi jarayonlarini, o‘tishning ijtimoiy normalarini ishlab chiqishni, ijtimoiy munosabat va qiymat yo‘nalishlarini egallashni, shaxsning ma’lum bir jamoaning odatiy a’zosi sifatida ijtimoiy va milliy xususiyatlarini shakllantirishni o‘rgandilar. Ijtimoiylashtirish muammolari yoki keng ma’noda shaxsning ijtimoiy moslashuvi sotsiologiya va ijtimoiy psixologiya, etnopsixologiya, psixologiya tarixi kabi fanlarda ham keng o‘rganiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
